چرا کودکان ژاپنی نمی‌خواهند مدرسه بروند؟
شمار کودکان ژاپنی که نمی‌خواهند مدرسه بروند رو به افزایش است. ژاپنی‌ها این پدیده را “فوتوکو” می‌نامند.
یوتا ایتو یکی از این دانش آموزان است که ده سال دارد و در تعطیلات بهار سال گذشته به والدینش گفت دیگر نمی‌خواهد مدرسه برود. تا پیش از آن، او ماه‌ها با بی‌میلی به مدرسه ابتدایی رفته بود. در مدرسه همکلاسی‌ها یوتا را آزار می‌دادند و با او درگیر می‌شدند.
مادر و پدر این کودک سه راه پیش‌رو داشتند؛ مشاوره با مدرسه به امید بهبود اوضاع، تدریس در خانه یا در نهایت ثبت نام در “مدرسه آزاد”. آنها گزینه سوم را انتخاب کردند. اکنون یوتا در مدرسه هر کاری که دوست دارد انجام می‌دهد و خوشحال‌تر است.
یوتا یکی از بچه‌های فوتوکو است. وزارت آموزش ژاپن این کودکان را کسانی توصیف می‌کند که بدون دلیل مربوط به سلامتی یا مسئله مالی بیش از سی روز به مدرسه نمی‌روند.
فوتوکو به غیبت از مدرسه، مدرسه‌گریزی، مدرسه‌هراسی و امتناع از مدرسه رفتن تعبیر و ترجمه شده است. نوع مواجهه با فوتوکو در دهههای گذشته تغییر کرده، برای مثال تا سال ۱۹۹۲ از آن با عنوان “مقاومت” و نوعی اختلال روانی یاد می‌شد اما در ۱۹۹۷ این تعبیر به “حضور نیافتن” تغییر کرد.
دولت ژاپن هفدهم اکتبر اعلام کرد که غیبت دانش آموزان دبستانی و شاگردان سال‌های ابتدایی دبیرستان در سال ۲۰۱۸ رکورد شکسته است؛ ۱۶۴ هزار و ۵۲۸ دانش‌آموز سی روز یا بیشتر مدرسه نرفتند. یک سال پیش از آن، این رقم ۱۴۴ هزار و ۳۱ دانش‌آموز بود.
مدرسه آزاد چیست؟
جنبش مدرسه آزاد از دهه هشتاد میلادی در ژاپن آغاز شد، در پاسخ به افزایش پدیده فوتوکو. مدارس آزاد بر اساس اصول آزادی و فردیت اداره می‌شوند. این گزینه، در کنار آموزش در خانه، به عنوان جایگزین تحصیل اجباری پذیرفته شده است.
شمار دانش آموزانی که به مدارس آزاد می‌روند بین سال‌های ۱۹۹۲ تا ۲۰۱۷ سیر صعودی داشته است. نظرسنجی وزارت آموزش ژاپن نشان می‌دهد شرایط خانوادگی، مشکلات با دوستان و آزار دیدن در مدرسه از جمله دلایل نرفتن به مدارس عادی است.
بسیاری از مدارس ژاپن، تمامی جنبه‌های رفتاری دانش آموزان را که شامل لباس و رنگ موها می‌شود را کنترل می‌کنند. در دهههای هفتاد و هشتاد میلادی قوانین سخت‌گیرانه‌ای برای خشونت و آزار در مدارس وضع شد. در دهه نود این قوانین کمی کاهش یافت اما اخیرا دوباره سخت‌گیری می‌شود.
اکنون یوتا در توکیو به مدرسه آزاد می‌رود. در این مدرسه آنها مجبور نیستند تا لباس یک‌شکل بپوشند و آزادند که فعالیت خود را بر اساس توافق مدرسه، والدین و دانش‌آموز انتخاب کنند. در این مدارس دانش‌آموزان تشویق می‌شوند علایق و مهارت‌های شخصی خود را پیگیری کنند. فضای این مدارس غیررسمی و مانند یک خانواده بزرگ است.
اگرچه مدارس آزاد بدیلی را ارائه کرده اما مشکلات نظام آموزشی ژاپن همچنان پابرجاست و اعتراض به قوانین سخت‌گیرانه و محیط مدارس عادی در کل این کشور رو به افزایش است. bbc
