انجمن اولیاء و مربیان با قدمتی ۴۳ ساله، یکی از مهم ترین نهادهای مشارکتی در آموزش و پرورش است که با ۱۶ کارکرد تربیتی و آموزشی که برای آن تعریف شده، باید پل ارتباطی میان خانه و مدرسه برای تحقق اهداف مهم تعلیم و تربیت باشد. این در حالی است که بنا به گفته دو عضو کمیسیون آموزش مجلس، انجمن اولیاء و مربیان از جایگاه اصلی خود به شدت فاصله گرفته و اهداف آن به فراموشی سپرده شده است و از نظر بسیاری از اولیای دانش آموزان، انجمن اولیاء و مربیان اهرمی برای دریافت پول و جمع آوری کمک های مردمی است و البته این مسئله نکته ای است که از نظر مسئولان نیز دور نمانده
انجمن اولیاء و مربیان با قدمتی ۴۳ ساله، یکی از مهم ترین نهادهای مشارکتی در آموزش و پرورش است که با ۱۶ کارکرد تربیتی و آموزشی که برای آن تعریف شده، باید پل ارتباطی میان خانه و مدرسه برای تحقق اهداف مهم تعلیم و تربیت باشد. این در حالی است که بنا به گفته دو عضو کمیسیون آموزش مجلس، انجمن اولیاء و مربیان از جایگاه اصلی خود به شدت فاصله گرفته و اهداف آن به فراموشی سپرده شده است و از نظر بسیاری از اولیای دانش آموزان، انجمن اولیاء و مربیان اهرمی برای دریافت پول و جمع آوری کمک های مردمی است و البته این مسئله نکته ای است که از نظر مسئولان نیز دور نمانده و به همین دلیل قائم مقام وزیر در انجمن اولیاء و مربیان خبر از تغییر اساس نامه آن داده است.در خور اشاره است که نقطه آغاز فعالیت ها و ارتباط میان مدرسه و اولیای دانش آموزان با تشکیل انجمن خانه و مدرسه در سال ۱۳۲۶ کلید خورد که تغییر عنوان آن به انجمن ملی اولیاء و مربیان در سال ۱۳۴۶ در شورای عالی فرهنگ به تصویب رسید و البته در سال ۱۳۶۷ اساس نامه آن با تغییرهای عمده و تعریف ۱۶ کارکرد تربیتی و آموزشی و تغییر عنوان آن به انجمن اولیاء و مربیان به تصویب رسید. بر این اساس تقویت و تحکیم روابط میان اولیاء و مربیان، آگاه کردن اولیاء و مربیان نسبت به معارف اسلامی، آشنایی با مسائل تربیتی، نیازهای عاطفی و روانی و اجتماعی و بهداشتی دانش آموز، جذب نیرو و امکانات مردمی به منظور مشارکت همه جانبه آنان در پیشبرد اهداف آموزش و پرورش، مطالعه و بررسی موانع رشد اجتماعی و فرهنگی دانش آموزان، فراهم کردن موجبات تحکیم مبانی شخصیت و تقویت خودآگاهی در کودکان و نوجوانان از اهداف شکل گیری انجمن اولیاء و مربیان و روش هایی نظیر تشکیل مجالس سخنرانی و بحث آزاد برای طرح مسائل آموزشی و تربیتی، برگزاری دوره ها و تشکیل کلاس های آموزشی با استفاده از استادان صاحب نظر، ایجاد تسهیلات لازم برای افزایش فعالیت اولیای دانش آموزان، ارائه امکانات مشاوره تحصیلی و راهنمایی اولیای دانش آموزان و رسیدگی به مشکلات تحصیلی، تربیتی و خانوادگی دانش آموزان از جمله روش های نیل به اهداف انجمن است.اما به راستی آن چه طی این سال ها در مدارس و در انجمن های اولیاء و مربیان پی گیری می شود، این گونه است؟
امیری که چند دوره رئیس انجمن اولیاء و مربیان مدرسه فرزندش بوده است در این باره گفت: جلسات انجمن اولیاء و مربیان تنها جنبه تشریفاتی دارد و به جای بحث درباره مسائل تربیتی و آموزشی و تصمیم گیری درباره کارهایی که به بالندگی و رشد کودکان منجر می شود، تنها به مباحث رفع مشکلات جاری مدرسه، تعمیرات و در نهایت جمع آوری پول از والدین دانش آموزان ختم می شود.وی اضافه کرد: متاسفانه این دیدگاه باعث شده تا والدین دانش آموزان، انجمن را اهرمی برای دریافت پول بدانند در حالی که مباحث مالی باید از مسائل حاشیه ای جلسات انجمن اولیاء و مربیان باشد و همفکری در مورد مسائل تربیتی آموزشی و کلاس های جبرانی با مدیران مدرسه و معلمان باید محور جلسات باشد.بنا به گفته وی، برگزاری کلاس های آموزشی و تربیتی برای معلمان و اولیای دانش آموزان ازجمله موارد ضروری است که می تواند به افزایش مهارت های زندگی و آموزش نحوه رفتار والدین و معلمان با دانش آموزان و… منجر شود.
خواجوی که در مدرسه فرزندش عضو فعال انجمن اولیاء و مربیان است نیز گفت: در اهداف انجمن اولیاء و مربیان ذکر شده است که باید اعضای انجمن پلی میان مدرسه و اولیای دانش آموزان در راستای انعکاس مشکلات در مباحث تربیتی، آموزشی و پرورشی و حتی بهداشتی باشند اما در حال حاضر فعالیت انجمن ها به گونه ای است که ناخودآگاه به تریبون دفاع و حمایت از مسئولان مدرسه تبدیل شده اند.وی افزود: این جلسات در طول سال به تعداد کمی برگزار می شود که آن هم یا برای همفکری درباره دریافت پول و یا در آستانه مناسبت هایی مثل روز معلم است بنابراین فعالیت آن منحصر به تامین کمبودهای مادی و رفاهی مدارس و کمتر در زمینه برگزاری کلاس و دوره های آموزشی در راستای مسائل تربیتی، آموزشی و پرورشی بوده است.
دهقان عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس نیز با اشاره به این که هدف از تشکیل انجمن اولیا و مربیان تشریک مساعی والدین دانش آموزان با اولیای مدرسه برای مدیریت بهتر تعلیم و تربیت دانش آموزان است به خراسان گفت: مطالعات نشان داده است که اگر والدین با اولیای مدرسه در مسائل تربیتی و آموزشی همگام و هماهنگ باشند تاثیر به سزایی در رشد و بالندگی دانش آموز در تمام ابعاد دارند به همین دلیل انجمن اولیاء و مربیان شکل گرفته است.وی افزود: اصل و اساس انجمن تشریک مساعی، تعامل و برقراری ارتباط موثر اولیای دانش آموزان و مربیان برای تربیت و آموزش دانش آموزان است اما آن چه در این سال ها حاصل و نتیجه این انجمن ها بوده است با نقطه مطلوب فاصله دارد. البته گام هایی برداشته شده است که در حد مطلوب و متناسب با اهدافی که برای انجمن در نظر گرفته شده، نیست.دکتر حیدری دستنایی مخبر کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس نیز که بنا به گفته خودش چند سال عضو انجمن های اولیاء و مربیان بوده است به خراسان گفت: واقعیت این است که انجمن اولیاء و مربیان نه براساس قانون و اساس نامه انجمن و نه براساس اهدافی که بر مبنای آن ها تشکیل شده، در امور مختلف آموزشی، تربیتی و پرورشی موفق نبوده است و با اهداف تعریف شده فاصله بسیار دارد.وی افزود: شاید یکی از دلایل عدم موفقیت انجمن اولیاء و مربیان این باشد که متاسفانه در سال های اخیر کارکرد این انجمن در حوزه اخذ پول و کمک از اولیای دانش آموزان خلاصه شده و در اذهان مردم جایگاه آن مترادف با انجمن اخذ پول و مسائل مالی مدرسه شده است به طوری که باید سال ها برنامه ریزی کرد تا این ذهنیت از اذهان مردم و اولیای دانش آموزان پاک شود. مخبر کمیسیون آموزش همچنین افزود: با توجه به اساس نامه انجمن اولیاء و مربیان، عضویت در انجمن از سوی مدیران و مسئولان مدرسه و والدین دانش آموزان هیچ امتیاز مادی و معنوی برای آن ها دربر ندارد به همین دلیل درصد بالایی از اعضای انجمن های مدارس باری به هر جهت عضو این انجمن شده اند و تلاشی برای ارتقا و موثر بودن انجمن اولیاء و مربیان مدرسه نمی کنند. علاوه بر این که هیچ ناظری بر عملکرد آن نظارت نمی کند. بنابراین طبیعی است که حتی برگزاری جلسات آن جدی گرفته نمی شود و جلسات به صورت نامنظم برگزار می شود. در حالی که اگر امتیازهای مادی و معنوی برای اعضای انجمن درنظر گرفته شود اعضا با جدیت بیشتری در جلسات شرکت می کنند و برنامه ها از حالت شعاری و کلیشه ای خارج می شود.
به گفته حیدری یکی از دلایل موفق نبودن انجمن این است که تمام برنامه های آن اعم از برگزاری کلاس های مشاوره تحصیلی، تربیتی و آموزشی وابسته به کمک و اخذ پول از دانش آموزان است. به همین دلیل هیچ گاه این انجمن ها نتوانسته اند در راستای اهداف تعیین شده حرکت کنند. وی افزود: در سال های گذشته طرح استفاده از تخصص اولیای دانش آموزان در ارتقای کیفی انجمن اولیا و مربیان و مشارکت فعالانه والدین دانش آموزان در مدرسه ارائه شده بود که متاسفانه این طرح اجرا نمی شود و در صورت احیای آن انگیزه در اولیای دانش آموزان ایجاد می شود.حیدری با اشاره به این که هدف از ایجاد انجمن اولیا و مربیان تعامل بیشتر بین خانه و مدرسه است گفت: هنوز فاصله زیادی از نظر روش های تربیتی، پرورشی، آموزه های اخلاقی و… میان مدرسه و خانه وجود دارد و هنوز هماهنگی در این زمینه ایجاد نشده است. علاوه بر این که دیدگاه مادی این انجمن ها باعث شده است که انگیزه ای برای تشکیل این جلسات نباشد.
مخبر کمیسیون آموزش با اشاره به لزوم بازنگری در عملکرد و اساس نامه انجمن اولیاء و مربیان گفت: جرقه ایجاد تغییر در عملکرد انجمن های اولیاء و مربیان باید از آموزش و پرورش زده شود چرا که بیش از همه آموزش و پرورش به مشکلات این انجمن ها واقف است.همان طور که حیدری بیان کرده است بیش از همه آموزش و پرورش به مشکلات و موفق نبودن انجمن ها واقف است چرا که فرشته حشمتیان قائم مقام وزیر در سازمان مرکزی انجمن اولیاء و مربیان چندی قبل گفته بود: اساسنامه انجمن اولیاء و مربیان به زودی در جلسه شورای عالی وزارت آموزش و پرورش مورد بازنگری و اصلاح قرار می گیرد.
نویسنده: فاطمه توانا علمی