فروغ طباطبایی روزنامه‌نگار/فرهیختگان
این روزها به‌رغم پیشرفت علوم و تکنولوژی در همه زمینه‌ها، فالگیری و رمالی نه‌تنها کمرنگ‌تر نشده؛ بلکه به یک معضل اجتماعی نیز تبدیل شده است.
رمالانی که با حرفهای دروغ روزنه امیدی برای گشایش مشکلات در دل مراجعان‌شان ایجاد می‌کنند؛ روزنه‌هایی تاریک تا آنها را میهمان کلاه گشادی کنند که گاهی اوقات میلیون‌ها تومان قیمت دارد. کلاهی که گاهی به قیمت از دست دادن پول، آبرو یا حتی از دست رفتن یک زندگی تمام می‌شود.این روزها نوشتن نسخه‌های خوشبختی، مهره مار، بخت‌گشایی و یافتن همسری مناسب، درمان بیماری‌های خاص و صعب‌العلاج و… به شغلی پر‌درآمد برای افراد تبدیل شده و بازار پررونقی را به خود اختصاص داده است. رمالان حالا حتی در فضای مجازی صفحه‌های خاصی را به خود اختصاص داده‌اند و دنبال طعمه‌های جدید می‌گردند. برخی مواقع کار و بار رمالان آن‌قدر سکه می‌شود که برخی از سیاسیون نیز علاقه وافر به آنها پیدا می‌کند؛ به‌طوری که سروکله برخی مسئولان دولتی و خانواده‌های آنها (شما بخوانید همسر برادر!) به تعبیر سخنگوی قوه قضائیه در بین رمالان دولتی ظاهر می‌شود.
گاهی مراجعان برای ملاقات با یک رمال یا فالگیر حاضرند ساعت‌ها در نوبت بنشینند و پول هنگفتی بپردازند. مراجعان فالگیران و رمالان دیگر افراد کم‌سواد، بی‌سواد یا فقیر و گرفتار نیستند. امروزه هستند افراد تحصیلکرده، جوان و ثروتمندی که به امید ایجاد تغییری در زندگی‌شان یا به خاطر سرگرمی به یک فالگیر یا رمال مراجعه می‌کنند. جامعه‌شناسان در این باره می‌گویند ناامیدی از رسیدن به آنچه خواسته و آرزوی ماست، بعضی وقت‌ها وادارمان می‌کند به خرافه رو بیاوریم و از نیروهایی نامعلوم کمک بگیریم بدون آنکه به عواقب آن بیندیشیم.
نظر مراجع تقلید درباره رمالی
گسترش رمالی و فالگیری و جرائمی که رمالان و فالگیران مرتکب می‌شوند، در دهه‌های اخیر تا جایی پیش رفته که رهبر معظم انقلاب اسلامی، در سال ۸۵ از مقابله و مبارزه با خرافات سخن گفته‌اند.ایشان اظهار داشته‌اند: «در کنار ترویج و تبلیغ معارف اصیل دینی و اسلامی باید با خرافات نیز مبارزه کرد… . امروز مدعیان ارتباط با امام زمان(عج) و مدعیان ارتباط با غیب با اشکال مختلف در جامعه دارند، کار می‌کنند. درمقابله با خرافات شجاع باشید و ملاحظه این را نکنید که کسی بدش بیاید.»
اما گاهی این سوال مطرح می‌شود که آیا نوشتن هر گونه دعا مشکل دارد. برای پاسخ به آن به نظر دو تن از مراجع تقلید در این باره می‌پردازیم.
رهبر معظم انقلاب: «مراجعه به رمال‌ها و فالگیرها جایز نیست، ولى دعانویسى اگر بر مبناى دعاهاى وارده از معصومین علیهم‌السلام باشد اشکال ندارد.»
آیت‌ا… ناصر مکارم‌شیرازی: «نوشتن دعاهایی که از حضرات معصومین رسیده و در کتب معتبر موجود است، اشکالی ندارد. ولی دعا نویسی حرفهای، که شغل افراد سودجو است، صحیح نیست و غالب کتاب‌هایی که به آن استناد می‌کنند، اعتباری ندارد. این امر شرعا جایز نیست.»
قانون چه می‌گوید؟
عبدالصمد خرمشاهی، حقوقدان و وکیل پایه یک دادگستری درباره مجازات رمالان و فالگیران به «فرهیختگان» می‌گوید: «در سال ۱۳۲۴ و بر اساس آیین‌نامه امور خلافی، هرگونه اقدام به رمالی، جن‌گیری و فالگیری جرم محسوب می‌شد. در مواد این آیین‌نامه آمده بود فرد یا افرادی که از طریق رمالی و پیشگویی اقدام به فریب مردم کنند و این کار را به عنوان کسب و پیشه خود قرار دهند مرتکب جرم شده‌اند. همچنین قانون برای این افراد مجازات یک تا هفت سال حبس و جزای نقدی در نظر گرفته اما بعدها تغییراتی در آن حاصل شده است.»
وی ادامه داد: «در قانون مجازات اسلامی نامی از رمالی، فالگیری و جادوگری برده نشده است. به همین خاطر قضات دادگاه‌های کیفری مجرمان را با استناد به ماده ۲ قانون تشدید مجازات مرتکبان اختلاس، ارتشا و کلاهبرداری که در مورد تحصیل مال به طریق نامشروع است، مجازات می‌کنند. براساس این ماده قانونی، هر مالی که از طریق غیرمشروع به دست آمده باشد یا مشروعیت قانونی و شرعی نداشته باشد، مرتکب آن مجرم شناخته می‌شود و مجازات آن سه ماه تا دو سال حبس یا جریمه نقدی دو برابر مال به دست آمده است.»
خرمشاهی گفت: «براساس ماده یک قانون تشدید مجازات مرتکبان ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری، هر کس از راه حیله و تقلب مردم را به داشتن اختیارات واهی فریب دهد یا به امور غیرواقع امیدوار کند و به یکی از این وسایل وجوه و اموال آنها را تحصیل کرده و از این راه مال دیگری را ببرد، به مجازات مقرر محکوم می‌شود.»
چرا برخی افراد به رمالان مراجعه می‌کنند؟
بسیارى از کارشناسان، ریشه خرافه را در ناتوانى انسان از توضیح و درک پدیده‌هاى طبیعى یا ناشناخته مى‌دانند. امان‌ا… قرایی‌مقدم جامعه‌شناس و استاد دانشگاه در این باره به «فرهیختگان» گفت: «ناامیدی از رسیدن به آنچه خواسته و آرزوی دیرینه و امروز ماست، بعضی وقت‌ها وادارمان می‌کند به خرافه رو بیاوریم و از نیروهایی نامعلوم کمک بگیریم. این معضل البته مختص کشور ما یا برهه زمانی خاصی نیست.»
وی ادامه داد: «فال و فالگیری، نتیجه اعتقادهای خرافی است و سابقه چند هزار ساله دارد. نادانی انسان‌های اولیه در مورد تبیین امور طبیعی و ذهنی موجب شد به خرافه‌گرایی روی آوردند. آنها چون علت وقوع امور طبیعی مانند سیل، توفان یا زلزله را نمی‌دانسته‌اند یا درباره علت اینکه چرا در خواب رویا می‌بینند ناتوان بوده‌اند به سمت خرافه‌گرایی حرکت کرده‌اند که این نادانی موجب شکل‌گیری جادوگران، رمالان و دشمنان شد.»
این جامعه‌شناس ادامه داد: «امروزه نیز وقتی افراد در مواجهه با مشکلات قادر به حل آنها نیستند به فالگیری و رمالی روی می‌آورند. افرادی که توانایی برآورده کردن نیازها و خواسته‌هایشان را از لحاظ فکری، اقتصادی و اجتماعی ندارند یا نمی‌توانند به خواسته‌هایی مثل ازدواج، طلاق و… دست پیدا کنند نزد رمالان و فالگیران می‌روند.»
—————————
↩️ کانال مقاله ها 👇
https://t.me/joinchat/AAAAAD5oqnmeI058AeE3WA
