سرکوب کنجکاوی #کودکان
❓《مردم ما بیشتر از این که سوال داشته باشند، جواب دارند.》
این جمله را استاد “جلال ستاری” گفتند و من هیچوقت فراموشش نمیکنم. نیاز به اثبات آنچنانی هم ندارد. در یک نشست با چند نفر دیگر خودتان متوجه میشوید. بعد از سلام و احوالپرسی، بدون این که سوالی ردوبدل شود، همه جوابهایشان را رو میکنند و میپردازند به کارشناسی و تحلیل و بررسی شرایط اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، ورزشی و…
❓مثالی را بررسی کنیم.
کودکی از مادرش میپرسد:《مامان بارون چهجوری میآد؟》
مادر در پاسخ میگوید: 《بارون از سر قبر بابای من میآد. من چه میدونم چهجوری میآد؟ اصلا به تو چه؟ به من چه؟ برای چی انقدر سوال میپرسی؟ خستهام کردی آخه. دیوونه شدم از دستت.》
کودک دیگری همان سوال را از مادرش میپرسد و مادر علاوه بر این که پاسخی در حد فهم و درک کودک به او میدهد، در اولین فرصتی که باران بیاید، دست فرزندش را گرفته و با هم به زیر باران میروند و کنار هم لمس میکنند طراوت قطرههای آب را، صدای باران را، تلالو نور را از پس ابر ها و…
مادرِ اول، حس کنجکاوی کودکش را سرکوب کرد. مادر دوم به آن حس پر و بال داد.
❓ #کودک بهطور طبیعی کنجکاو و پرسشگر است. زیرا هر چیزی در این دنیا برایش تازه و جالب است و دوست دارد دربارهاش بداند. سرکوب کردن حس پرسشگری کودکان تبعات بسیاری در پی دارد. به چند نمونه از آنها اشاره میکنیم:
۱- تخریب شخصیت
کودک وقتی میبیند که کسی به سوالات و دغدغههای ذهنیاش اهمیت نمیدهد، خود را بیارزش و موجودی اضافی و مزاحم میداند.
۲-گریبانگیری عقدهی نفهمیدن و ترس
کودک دنیا را پر از سوال میبیند و و وقتی پاسخی برای سوالاتش نمییابد، جهان برایش تبدیل میشود به کلافی سردرگم و پر از معما و ابهام. زیستن در دنیایی ناشناخته قطعا ترسناکتر است.
۳-از دست دادن شجاعت آزمون و خطا و خلاقیت
وقتی هیچکس او را بهخاطر سوالهایش و تکاپویش برای دانستن تشویق نمیکند، کمکم خودش را تنها حس میکند و میبیند اگر سوالی نپرسد مقبولتر است. از آن پس علاقهای هم برای انجام کارهای جدید و متفاوت و کسب تجارب تازه نخواهد داشت.
۴- تبدیلشدن به دنبالهرویی مطیع
او وقتی سوالی ندارد منتظر تصمیم و اقدام دیگران میماند و صرفا به یک مقلد بدل خواهد گشت.
۵- از دستدادن حس کنجکاوی
کسی که ذهن پرسشگر ندارد، شبیه ربات عمل خواهد کرد. اعمال و رفتارش را از پیشبرنامهریزی شده در مغز پر از کلیشهاش تزریق میکنند و هیچ کار جدیدی انجام نخواهد داد و هیچ تغییری به وجود نمیآورد.
۶- از دست دادن منطق و استدلال
از کودکی به جای یاد گرفتن گفتوگو و پرسش و پاسخ، همه چیز را حفظ کرده و شیوهی صحیح بحث کردن را یاد نمیگیرد. ضمنا او چون دغدغهای برای فهمیدن ندارد، بهجای شنونده بودن، همیشه گوینده است.
❓زینپس اگر پدر یا مادری را دیدید که میگویند: 《این بچه کلافهام کرد از بس سوال پرسید، مغزم رو خورد با این فضولیهاش و…》 محکم و بیتعارف بهشان بگویید: 《تو فقط مسئول تولید بچه نیستی، مسئول رشد او نیز تویی. اگر نمیتوانی به سوالهای فرزندت پاسخ دهی خیلی اشتباه میکنی که او را به دنیا میآوری.》
✍🏼 رضا مقصودی. Ri_sheh
کانال مقاله ها 🌺 @eduarticle