میانگین سرانه فضای آموزشی ۱۵ میلیون دانش‌آموز در کشورمان با شرایط استاندارد فاصله ۳متری دارد؛ وضعیت کدام استان‌ها وخیم‌تر است ؟
هر سال مدارس جدیدی در شهرها و روستاهای کشور احداث و افتتاح می‌شود اما همچنان میانگین سرانه فضای آموزشی ما پایین‌تر از استاندارد است و این کمبود، نگرانی ها درباره تراکم برخی کلاس ها و محقق نشدن عدالت آموزشی را بیشتر می‌کند.
۵٫۲ مترمربع ما، ۸٫۴ مترمربع استاندارد
عدالت آموزشی معیارهای متعددی دارد که یکی از آن‌ها، دسترسی به معلمان زبده و امکانات آموزشی است؛ اما قطعا یکی از این معیارها هم، سرانه فضای آموزشی است. گزارش‌های رسمی حاکی است هم‌اکنون میانگین این سرانه برای حدود ۱۵ میلیون دانش‌آموز کشور، ۵٫۲ مترمربع است در حالی که باید این عدد به ۸٫۴ برسد و این یعنی ما ۳٫۲ مترمربع با استاندارد فاصله داریم.
خدشه دار شدن عدالت آموزشی
نگرانی از تبعات این موضوع در صحبت‌های مقام‌های دولتی هم مطرح شده و تازه‌ترینش صحبت های «صادق ستاری فرد» معاون سلامت و تربیت بدنی وزارت آموزش و پرورش است که گفته: «یکی از معضلات ما پیش‌بینی فضای آموزشی و تربیتی است، افزایش تراکم کلاس‌ها و مدارس به ویژه در کلان‌شهرها، هم عدالت آموزشی را خدشه‌دار کرده و هم کیفیت آموزش را پایین آورده است».
۸ هزار مدرسه کانکسی و سنگی در کشور
این کمبودها خودش را در نقاط دوردست و استان‌های محروم بیشتر نشان می‌دهد و البته تلاش‌ها برای رفع آن هم مضاعف شده است. مصداقش هم هشت‌هزار مدرسه کانکسی و سنگی (خشکه‌چین و فاقد ملاط) در کشور است که بسیاری از آن‌ها در مناطق کم‌برخوردار دایر است؛ هرچند که گاهی حتی در برخی مراکز استان‌ها هم کلاس های کانکسی مشاهده می شود.
فروش املاک مازاد برای سامان‌دهی مدارس غیراستاندارد
حالا از تیرماه امسال طرح سامان‌دهی ۱۱۲۶ مدرسه سنگی و کانکسی با جمعیت بالای۱۰ دانش‌آموز آغاز شده و به گفته وزیر آموزش و پرورش قرار است بخشی از منابع اجرای آن، از فروش املاک مازاد این وزارتخانه تامین شود. کاری که قرار است بنیاد برکت، خیران و جهادگران هم در انجامش مشارکت داشته باشند تا محرومیت آموزشی کمرنگ‌تر و عدالت آموزشی پررنگ‌تر شود.
افزایش ۴ میلیونی دانش آموزان طی یک دهه
این که چرا هنوز نتوانسته ایم تعداد مدارس و کلاس های درس در نقاط مختلف کشور را به استاندارد برسانیم، دلایل متعددی دارد؛ اما قطعا یک دلیل آن، متناسب نبودن میزان افزایش زیرساخت‌ها با رشد جمعیت است. طبق گزارش وزیر آموزش و پرورش، از سال ۱۳۹۰ تا به امروز تعداد دانش‌آموزان حدود ۴ میلیون نفر افزایش یافته و در کنار آن، موضوعاتی مانند مهاجرت‌ها، تغییر توازن جمعیتی و افزایش تراکم دانش‌آموز در بعضی مناطق کشور را رقم زده است. هرچند برآوردها نشان می‌دهد طی سال‌های آینده جمعیت دانش‌آموزی کشور کاهش خواهد یافت، اما این پیش‌بینی درد امروز دانش‌آموزان را دوا نمی‌کند و چاره کار معضل فعلی نخواهد بود. این را بگذارید کنار این نکته که، ۱۹ درصد مدارس کشور نیازمند تخریب و نوسازی است و با این حساب، قطعا باید برای جبران کمبود سرانه و افزایش زیرساخت آموزش ایمن در کشور، جدی‌تر باشیم.
۸ استان پایین تر از میانگین؛ خراسان رضوی، تهران و …
طبق گزارشی که مدیرکل حوزه ریاست سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور به خراسان ارائه می‌کند، از لحاظ سرانه فضای آموزشی در کشور، هشت استان البرز، سیستان و بلوچستان، تهران، آذربایجان غربی، قم، خراسان رضوی، گلستان و خوزستان سرانه‌هایی کمتر از ۵٫۲ مترمربع میانگین کشور دارند و به ترتیب ذکرشده، هر یک سرانه پایین‌تری دارند. البته به گفته «میثم حاجی پور» برنامه‌ریزی لازم برای جبران این کمبود انجام شده است و تعدادی از این استان‌ها تا مهر ۱۴۰۲ به میانگین کشوری خواهند رسید و باقی استان‌ها تا چند سال دیگر.
۹ هزار کلاس جدید برای مهر امسال
او به مدارس تازه تاسیس شده برای افتتاح در مهر ۱۴۰۱ هم اشاره می‌کند و می‌گوید: هم‌اکنون ۱۶۰۰ مدرسه با ۹ هزار کلاس درس و ۱٫۲ میلیون مترمربع مساحت، که با ۱۰ هزار میلیارد تومان اعتبار احداث شده، آماده بهره‌برداری است و در مهرماه امسال میزبان ۲۷۰ هزار دانش‌آموز خواهد بود اما جبران کامل کمبود سرانه فضای آموزشی، همچنان نیاز به تلاش و مشارکت بیشتر دارد.
مصطفی عبدالهی- روزنامه خراسان
