تعلیم و تربیت جذاب سازی محیط آموزشگاه
این بخش از سلسله مطالب دستنامهای برای معلمان،در محورهای بیست و پنجم و بیست و ششم،با ارائهی نکتههایی در مورد جذاب سازی محیط آموزشگاه و نمایش کارها به صورت موثر پی گرفته میشود.گزارشهای دریافتی از برخی آموزشگاههای کشور حاکی است،تعدادی از مدیران محترم مدارس،این نکتهها را در جلسات شورای معلمان آموزشگاه تحت مدیریت خود،به بحث و تبادل نظر گذاشتهاند و از همکاران خواستهاند ما به ازای مدرسهای و محیطی هر یک از نکتهها را بیان کنند.با این توضیح مختصر و سپاس از کلیهی کسانی که به این مطالب توجه نشان میدهند،بخش چهاردهم را در پی میآوریم.
.تبدیل کلاس درس به یک محیط آموزشی بسیار جالب
پارهای از مدارس راهنمایی تحصیلی و نیز دبیرستان،محیطهایی بیگانه و بیرویه به نظر میرسند که در آنها امور به صورت خشک در جریان است.نکتههایی را از معلمان ابتدایی بگیرید و تلاش کنید تا کلاس درس را تبدیل به جایگاه مخصوص خود کنید؛بالاخره شما بخش قابل توجهی از بهترین دوران زندگی خود را در آنجا سپری میکنید!
*اگر شانس آن داشتید که نظر خود را راجع به دکور کلاس اظهار کنید، رنگهای قوی،روشن و امید بخش برای آن انتخاب کنید.دانشآموزان،اینگونه رنگها را بسیار،بیش از رنگهای مات و کم جلوه،تحسین کرده و واقعا به آنها توجه میکنند؛اگر کلاس به طراحی داخلی نیاز دارد و مدرسه،بودجهای برای انجام آن را در اختیار ندارد،از پوسترها،کاغذهای رنگی و خرده پارچه،برای پوشش دهی به نقاط کثیف کلاس،استفاده کنید.استفاده از پارچهها و مواد گوناگون،میتواند یک اتاق بیروح را به محیطی گرم و شاداب تبدیل کند.
*عملکرد دانشآموزان را در معرض نمایش قرار دهید تا محیط را بهبود بخشد.نمایش و جلوه دادن عملکرد دانشآموزان به این شکل،میتواند بسیار جذاب و جالب بوده و باعث تحریک بینایی شود؛بههرحال،اینها تمرینات آموزشی بسیار خوبی هستند.
*دانشآموزان را تشویق کنید با خود،عکسهای جالب را به کلاس بیاورند تا به نمایش عملکردشان بیفزایند.با به کارگیری این روش،احساس مالکیت میکنند و برای مراقبت از محیط تحصیلی خود، احساس مسئولیت بیشتری خواهند کرد.
*از گیاهان سبز استفاده کنید تا به واسطهی آنها،محیط کلاس جذابتر و صمیمیتر به نظر رسد؛اگر در کلاس، گروههای راهنما دارید،مسئولیت نگهداری و آبیاری گیاهان را،به آنها بسپارید.
*کتابها به همان اندازه که برای مطالعه مفید هستند،باعث تزئین کلاس نیز میشوند.وجود کتابهای گوناگون؛ میتوانند باعث شوند تا محیط کلاس جالبتر به نظر آید.به عنوان بخشی از نمایش عملکردتان، برای جلد کتابها از طرحهای رنگی استفاده کنید؛ طرح قفسههای کتابخانه را طوری تنظیم کنید که کتابها،در دسترس باشد و هرکس که به آنها مراجعه میکند،با عناوین و شرح کتابها مواجه شود.
*وسایل جالبی از قبیل تصاویر و عکسهای جالب توجه را در کلاس،کنار هم جمع کنید.شاید تصاویری را جمعآوری کنید که به موضوع تدریس شما مرتبط بوده و یا فقط از روی علاقهی شخصی،این کار را کنید. موارد غیر معمول،میتواند باعث تحریک قوهی خلاقیت دانشآموزان در بسیاری از حوزهها شود. *کارهای کوچک،تعمیر و نگهداری کلاس را خودتان انجام دهید.به عنوان مثال،اگر در کلاس جیرجیر میکند،به آن روغن بزنید؛اگر در،با صدای زیادی باز و بسته میشود، میتوانید از نوارهای درزبند اسفنجی،به عنوان یک راهحل استفاده کنید،که صدای بسته شدن در را تا حد زیادی کم میکند.
*اسباب و اثاثیهی کلاس را دوباره مرتب کنید.با کمک دانشآموزان،میتوانید با سرعت تمام،تغییرات زیادی در طرح چیدمان کلاس ایجاد کنید.آنها همیشه از تغییر،لذت خواهند برد.هنگامی که احساس میکنید ترکیب و شکل کلاس،نیاز به تطبیق با طرحها و نقشههای گوناگونی دارد،انجام این کار نیز میتواند حرکتی مفید باشد.
*مراقب روش کار خود باشید.برای انجام کار به نحو مطلوب،باید بتوانید به سراغ هر دانشآموزی که مشغول انجام کار است، بروید تا به عملکرد هریک از آنها،بهطور خصوصی،واکنشی نشان داده و یا راهنمایی کنید. دانشآموزانی که احساس میکنند از شما منفک شده و در امنیت کامل هستند،ممکن است کار زیادی انجام ندهند.
۲۶.نمایش کارها به صورت مؤثر
میتوان کلاس درس را با نمایش عملکرد دانشآموزان و با چیزهای دیگر،از نظر بصری، بسیار جالب ساخت که انجام این کار،هم باعث تحریک دانشآموزان و هم باعث اطلاعرسانی به آنها میشود؛اگر احساس میکنید که مهارتهای هنری اندکی در شما وجود دارد،نگران نباشید؛اگر کمی از راهنماییهای دیگران پیروی کنید،قادر خواهید بود کاری کنید،که هر چیزی جذاب به نظر برسد.
*عملکرد مربوط به خود دانشآموزان،همیشه قسمت اصلی نمایش خواهد بود.از میان ردیف نمرات توانایی دانشآموزان،نمونههایی را انتخاب کنید؛ چرا که یکی از دلایل نمایش عملکرد آنها،نشان دادن این امر است که کارشان با ارزش است؛اگر
(به تصویر صفحه مراجعه شود)(به تصویر صفحه مراجعه شود)
آنها،کارشان را به خوبی انجام داده؛ولی آن را به نحوی شایسته عرضه نکردهاند،اغلب میتوانید وادرشان کنید که برای یک نمایش ویژه،آن را مجددا به صورتی واضحتر جلوه داده و ابراز کنند. اطمینان حاصل کنید که اسامی دانشآموزان را روی تکالیفشان قید کرده باشید.
*هنگام عرضهی کارهای دانشآموزان از عکس،بریده جراید،کارهای دستی، اشیاء ساخته شده و سایر یافتههای آنها یا بهطور کلی هر چیزی که به آثار موجود رنگ،شالوده و جذابیت بیفزاید، استفاده کنید.استفاده از تصاویر و یا اطلاعات مرتبط دیگر،میتواند نمایش عملکرد را گویا ساخته و نیز باعث تحریک چشم افراد شود تا از آنها دیدن کنند.نمونههایی از کارهای دیگران؛ شامل نویسندگان،شعرا،دانشمندان،روشنفکران و هنرمندان نیز میتوانند به عنوان محرکی در این راه عمل کنند.
*از عرضهی کارهای دانشآموزان، استفاده کنید تا دیگران را از نحوهی کار افراد کلاستان آگاه سازید.جملاتی کوتاه، برای روشن ساختن اهداف و روشهای خود در ارائهی چنین کاری اضافه کنید.
*افراد کلاس را در نمایش عملکردشان دخالت دهید.این کار باعث خواهد شد تا آنها،از انجام آن لذت برده و نسبت به کلاس خود احساس مالکیت بیشتری کنند؛ اما فراموش نکنید که به آنها آموزش دهید، چگونه این کار را انجام دهند؛بههرحال آنها اغلب با روشهای اولیه و موجود،این کار را انجام خواهند داد و این روشها باید تقویت و تسهیل شوند.آنها را وادار سازید که کار مربوط به نمایش عملکردشان را تایپ کرده و در ساخت عناوین و توضیحات لازم،خودشان دخالت کنند.
*به کارگیری حروف بندی قوی و واضح ضروری است؛اگر کار حروف بندی برای شما مشکل به نظر میآید(که اینگونه نیست)،سعی کنید از یک استنسیل استفاده کرده و یا تایپ کامپیوتری به کار برید؛اگر از کامپیوتر استفاده میکنید،در یک نمونه،به استفاده از چندین نوع فونت توجه داشته باشید-معمولا بهرهگیری از دو نوع فونت کافی است-و با تغییر سایز و نوع فونت،تأثیرگذاری آن،دگرگون میشود.گاهی اوقات دست نوشت با حروف بزرگ (منظور پوچ و بی محتوا نویسی نیست)یا نوشتن با حروف به صورت خمیده و کج،میتواند باعث شود که یک نوشتهی بیروح،با نشاط و زنده به نظر رسد.عناوین ساده را با حروف پر رنگ و برجسته،به کار ببرید.کشیدن خط زیر کلمات، شاید دیگر قدیمی به نظر آید.
*انتخاب زمینه بسیار مهم است؛اگر در این باره شک دارید،رنگی بسیار تیره را انتخاب کنید(شک نکنید که بهترین رنگ تیره،رنگ سیاه کاغذ نیشکر است)؛اگر تمایل دارید از زمینهی رنگی استفاده کنید،در کارتان از یک رنگ غالب، استفاده کنید.بخشهای روشن کار را بر روی زمینهی تیره و برعکس، قسمتهای تیره را بر روی زمینههای روشن بچسبانید؛اگر کاغذتان سفید رنگ و زمینهی آن روشن و یا نیمه روشن است؛شاید بد نباشد که با ماژیک،یک کادر در حاشیه کاغذ رسم کنید.این کار باعث میشود اثر شما برجستهتر به نظر آید، ضمن آنکه نسبت به روشهای دیگر،ارزانتر بوده و از نظر زمانی نیز مقرون به صرفهتر است.
*اگر میخواهید اثرتان را با بهرهگیری از روش دو لایه چسبانی عرضه کنید،از یک حاشیهی نسبتا نازک با رنگی متضاد استفاده کنید.اندازهی حاشیهها در طرفین و بالای کاغذ،باید به یک اندازه باشد،اما در قسمت پایین،قدری پهنتر باشد.این کار باعث میشود که از این توهم،که کاغذ از بخش انتهایی در حال جدا شدن است، دوری شود.
*بهترین کار این است که در نمایش خود،از تعداد زیادی اطلاعات،به صورت دیداری،بهره ببرید.از به کارگیری زمینههای بزرگ که فقط تعداد کمی کار بر روی آنها به طور پراکنده پخش شدهاند،اجتناب ورزید.لبههای کناری هر کاری را خطکشی کنید تا،ظاهر منظمی به خود گیرد یا آنها را به صورت اریب یا گاهی نیز روی هم نشان دهید تا تأثیر زندهتری از خود بر جای بگذارند.از اشکال،دایرهها و اجسام بیضی شکل متفاوتی استفاده کنید تا کارتان جلوهی بیشتری یافته و اندازهی نمایش عملکردتان، تفاوت داشته باشد.
*بهطور منظم،نمودارها را عوض کنید.آنها به سرعت میتوانند تبدیل به بخشی از چشمانداز شوند.ترمیم و مرمت بعدها و از بین بردن خطوط ناقص را ادامه دهید.هیچ چیز از یک نمودار نامرتب،بدتر به نظر نمیرسد.
*به استفاده از حاشیهها، برای افزایش تأثیرگذاری نمودار،توجه کنید.یک موضوع مناسب برگزینید و با فتوکپی یا استنسیل، آن را تکرار کنید.