نوشتهی:نیک پاکارد/فیل ریس ترجمهی:رکسانا شهرام/مرتضی مجدفر
اشاره
تاکنون در ۴ بخش پیشین این سلسله مطالب،قریب ۱۰۰ نکته از ۲۰۰۰ نکتهی کاربردی جمعآوری شده توسط مؤلفان را ذکر کردهایم؛همانطور که در شمارهی اول هم یادآوری شد این نکته،صرفا به شکل ترجمهی محض، حضور شما خوانندگان گرامی تقدیم نمیشوند و برای استفادهی مطلوب،در برخی از آنها تغییرات تطبیقی متناسب با فرهنگ و اقتضائات آموزش و پرورش ایران انجام شده است.
۱۰.راهبردهایی برای توسعهی دستآوردها و رسیدن به موفقیتها
کانون اصلی آموزش و فراگیری،به طور عمده بر روی افزایش میزان پیشرفت و موفقیت دانشآموزان،متمرکز میشود.این هدف،از طریق بهکارگیری مهارتهای آموزشی گوناگونی، کسب میشود که در خلال یک دورهی تحصیلی،عملکرد یک دانشآموز را،افزایش میدهد.این پیشنهاد،به شما کمک میکنند، این وظیفهی مهم را،به نحو مطلوب،انجام دهید.
یک درس ساختاری واضح را طرحریزی و آماده کنید؛ اطمینان حاصل کنید که برای هربخش از دروسی که قرار است آموزش دهید،اهداف یادگیری را به وضوح شرح داده باشید.این امر اهدافی را که شما برای رسیدن به آنها کوشش میکنید،کاملا روشن میکند.این امور باید به طور منظم تکرار و راهبری شود و نسبت به آنها،آگاهی داده شود.
در هربخش از درس،انتظارات خود را نسبت به آن،برای دانشآموزان روشن سازید؛طی هردورهی خاص و بخش آموزشی،به دانشآموزان بگویید که از آنها انتظار دارید چه چیزی را فراگیرند و تمرین کنند،و اطمینان حاصل کنید که این بخش،با طرح کلی شما مرتبط باشد.نیازی نیست که انجام این کار در قالبی غیر قابل انعطاف،صورت پذیرد؛اما باید چارچوبی را تدارک دید که به واسطهی آن،بتوانید فعالیتهایتان را به تناسب هرموقعیتی، تغییر دهید.
به خاطر داشته باشید که با توجه به توانایی یا تجربیات قبلی دانشآموزان،برای آنها،اهداف متفاوتی را طرحریزی کنید؛همهی دانشآموزان نیاز دارند که پیشرفت کرده و با یکدیگر رقابت کنند؛اگر برای همهی آنها کار مشابهی،برای انجام دادن،در نظر بگیرید،این امر فقط تعداد محدودی از آنها را راضی میکند.
اطمینان حاصل کنید که سرعت پیشرفت کار و زمان آموزش دروس ارائه شده توسط شما،مناسب باشند؛این امر کمک میکند که اگر شما در خلال یک بخش از کار، در نوع فعالیتها،تغییری ایجاد کردید،توجه و انگیزهی دانشآموزان،به قوت خود باقی بماند؛به نحوی که،انواع فعالیتها را نیز تجربه کنند.تنظیم مجموعهای از فعالیتها- که به صورتی متناسب و باروح تهیه شده و برای انجام آنها در کلاس بهوضوح،محدویتهایی قرار داده شده است-به دانشآموزان کمک میکنند تا کار خود را جامعتر انجام داده و موفقیت بیشتری کسب کنند.
کلاس را طوری اداره کنید که دانشآموزان در امر فراگیری، خودشان دخالت داشته باشند؛این کار میتواند به این ترتیب انجام شود که،از دانشآموزان بخواهید در مورد مراحل فراگیری خود،آگاهانه فکر کرده و در سروسامان دادن به اهداف خود،نقش داشته باشند.با به کار بردن این روش،حس خوداتکایی و نیز مهارتهای یادگیری ما دام العمر دانشآموزان،تقویت شده و آنها را قادر میسازد که با اعتماد به نفس بیشتری،مطالعه را ادامه دهند و در آینده در مشاغل مورد علاقهی خود،استخدام شوند.
جهت نشاندادن میزان پیشرفت دانشآموزان،امکان استفاده از واسطههایی آشکار را فراهم سازید؛انجام این کار میتواند به شکل استفاده از نمودار و یا نقشه باشد؛به این ترتیب که وقتی دانشآموزان،کار برجستهای از خود به نمایش گذاشتند، بر روی آنها نشانگذاری کنند،همچنین این وسایل در کمک به
دانشآموزان برای تقویت مهارت مدیریت زمان بسیار مؤثر است.
برای دانشآموزان اهدافی را به وجود آورید که همسوی عملکرد گذشتهی آنها باشند؛در صورت امکان،اطمینان حاصل کنید که هردانشآموزی،با آگاهی از نتایج عملکرد خود و کسب بازخورد،قادر باشد استعدادهای بالقوهی خود را،تا جای ممکن، افزایش دهد و از این اطلاعات کسب شده،برای ایجاد اهداف بعدی استفاده کنید.
به خاطر داشته باشید که دانشآموزان با جنسیتهای مختلف،ممکن است به سبکهای متفاوتی از مدیریت نیاز داشته باشند؛در بسیاری از کشورها از جمله بریتانیا،روند قابل توجهی وجود دارد که به موجب آن،دانشآموزان پسر، به کارهایی پایینتر از سطح معمول پرداخته و در انجام کارهای ضعیفتر،ظاهر میشوند.پسران در مهارتهای خود سازماندهی،ضعیف بوده و اصولا،انجام کارها را جدی نمیگیرند.برای افزایش پیشرفت در دانشآموزان پسر،شاید نیاز باشد که برای آنها اهداف مشخصتر و کوتاهتری را تنظیم و وظایفی را به آنها محول کنید که آگاهکنندهتر بوده و دارای ساختار آموزشی قویتری باشند.
قالب تکالیف خانهی ارائه شده را با طرح کلی برنامهی آموزشی یکپارچه کنید؛اطمینان نمایید که تکالیف خانه، با وظایف محول شده در کلاس،ارتباط داشته و نتایجی داشته باشند که قابل ارزیابی بوده و به طور کلی،همهی دانشآموزان را به رقابت وادارند.دانشآموزان را تشویق کنید که از یک مقیاس یا نقشهی شخصی،به عنوان وسیلهای، بهره گیرند تا اطمینان حاصل شود،آنها در برابر حجم کار و پیشرفت خود،احساس مسئولیت میکنند.
اطمینان حاصل کنید در برنامهی درسی ارائه شده، مهارتهای نوشتاری تقویت شده باشند؛همهی معلمان باید این مسئولیت را به عهده بگیرند که مهارتهای نوشتاری،از قبیل املاء صحیح کلمات،نقطهگذاری و دستور زبان را،در دانشآموزان،تا بالاترین درجهی استاندارد،تقویت کنند؛به علاوه،در همهی پایهها، نیاز به ایجاد آگاهی از لغات و اصطلاحات ویژهی هرموضوع،در اثر تکرار آنها،وجود دارد.
فراگیری و ارزیابی را در کنار هم تکمیل کنید؛اطمینان نمایید که تکالیف ارائه شده برای ارزیابی،به طور کامل با اهداف تعیین شده فراگیری،ارتباط داشته و همچنین یقین حاصل کنید که معیار عملکرد دانشآموزان؛واضح، دستیافتنی،شفاف و در دسترس باشند.ارائهی تکالیف برای سنجش دانشآموزان به آنها کمک میکند که وظایف خود را به طور کامل انجام دهند؛البته باید در سطحی مناسب باشند که انجام آنها نه بسیار آسان و نه آنقدر مشکل باشد و احتمال منطقی کسب موفقیت را کاهش ندهد.
هدفتان را طوری تنظیم کنید که عادت پیشرفت را در کلاس تقویت کنید؛طوری هدفریزی کنید که در دانشآموزان اطمینان حاصل شود،کسب مراتب بسیار بالا فقط آرزو نیست، بلکه یک انتظار است.وقتی معلمان به طور مداوم،مراتب بالا را برای دانشآموزان به صورت هنجار درمیآورند،در شاگردان بلندهمت احتمال موفقیت بیشتری به وجود میآید.