نکته های کار بردی برای آموزش اثربخش و مدیریت مطلوب کلاس درس

نوشته‏ی:نیک پاکارد/فیل ریس‏ ترجمه‏ی:رکسانا شهرام/مرتضی مجدفر

اشاره

تاکنون در ۴ بخش پیشین این سلسله مطالب،قریب ۱۰۰ نکته از ۲۰۰۰ نکته‏ی کاربردی جمع‏آوری شده توسط مؤلفان را ذکر کرده‏ایم؛همان‏طور که در شماره‏ی اول هم یادآوری شد این نکته،صرفا به شکل ترجمه‏ی محض، حضور شما خوانندگان گرامی تقدیم نمی‏شوند و برای استفاده‏ی مطلوب،در برخی از آن‏ها تغییرات تطبیقی متناسب‏ با فرهنگ و اقتضائات آموزش و پرورش ایران انجام شده است.

۱۰.راه‏بردهایی برای توسعه‏ی دست‏آوردها و رسیدن به‏ موفقیت‏ها

کانون اصلی آموزش و فراگیری،به طور عمده بر روی افزایش‏ میزان پیش‏رفت و موفقیت دانش‏آموزان،متمرکز می‏شود.این‏ هدف،از طریق به‏کارگیری مهارت‏های آموزشی گوناگونی، کسب می‏شود که در خلال یک دوره‏ی تحصیلی،عمل‏کرد یک‏ دانش‏آموز را،افزایش می‏دهد.این پیشنهاد،به شما کمک می‏کنند، این وظیفه‏ی مهم را،به نحو مطلوب،انجام دهید.

یک درس ساختاری واضح را طرح‏ریزی و آماده کنید؛ اطمینان حاصل کنید که برای هربخش از دروسی که قرار است‏ آموزش دهید،اهداف یادگیری را به وضوح شرح داده باشید.این‏ امر اهدافی را که شما برای رسیدن به آن‏ها کوشش می‏کنید،کاملا روشن می‏کند.این امور باید به طور منظم تکرار و راهبری شود و نسبت به آن‏ها،آگاهی داده شود.

در هربخش از درس،انتظارات خود را نسبت به آن،برای‏ دانش‏آموزان روشن سازید؛طی هردوره‏ی خاص و بخش‏ آموزشی،به دانش‏آموزان بگویید که از آن‏ها انتظار دارید چه چیزی‏ را فراگیرند و تمرین کنند،و اطمینان حاصل کنید که این بخش،با طرح کلی شما مرتبط باشد.نیازی نیست که انجام این کار در قالبی‏ غیر قابل انعطاف،صورت پذیرد؛اما باید چارچوبی را تدارک دید که‏ به واسطه‏ی آن،بتوانید فعالیت‏هایتان را به تناسب هرموقعیتی، تغییر دهید.

به خاطر داشته باشید که با توجه به توانایی یا تجربیات‏ قبلی دانش‏آموزان،برای آن‏ها،اهداف متفاوتی را طرح‏ریزی‏ کنید؛همه‏ی دانش‏آموزان نیاز دارند که پیش‏رفت کرده و با یک‏دیگر رقابت کنند؛اگر برای همه‏ی آن‏ها کار مشابهی،برای انجام دادن،در نظر بگیرید،این امر فقط تعداد محدودی از آن‏ها را راضی می‏کند.

اطمینان حاصل کنید که سرعت پیش‏رفت کار و زمان‏ آموزش دروس ارائه شده توسط شما،مناسب باشند؛این‏ امر کمک می‏کند که اگر شما در خلال یک بخش از کار، در نوع فعالیت‏ها،تغییری ایجاد کردید،توجه و انگیزه‏ی‏ دانش‏آموزان،به قوت خود باقی بماند؛به نحوی که،انواع‏ فعالیت‏ها را نیز تجربه کنند.تنظیم مجموعه‏ای از فعالیت‏ها- که به صورتی متناسب و باروح تهیه شده و برای انجام آن‏ها در کلاس به‏وضوح،محدویت‏هایی قرار داده شده است-به‏ دانش‏آموزان کمک می‏کنند تا کار خود را جامع‏تر انجام داده‏ و موفقیت بیش‏تری کسب کنند.

کلاس را طوری اداره کنید که دانش‏آموزان در امر فراگیری، خودشان دخالت داشته باشند؛این کار می‏تواند به این ترتیب‏ انجام شود که،از دانش‏آموزان بخواهید در مورد مراحل فراگیری‏ خود،آگاهانه فکر کرده و در سروسامان دادن به اهداف خود،نقش‏ داشته باشند.با به کار بردن این روش،حس خوداتکایی و نیز مهارت‏های یادگیری ما دام العمر دانش‏آموزان،تقویت شده و آن‏ها را قادر می‏سازد که با اعتماد به نفس بیش‏تری،مطالعه را ادامه‏ دهند و در آینده در مشاغل مورد علاقه‏ی خود،استخدام شوند.

جهت نشان‏دادن میزان پیش‏رفت دانش‏آموزان،امکان‏ استفاده از واسطه‏هایی آشکار را فراهم سازید؛انجام این کار می‏تواند به شکل استفاده از نمودار و یا نقشه باشد؛به این ترتیب‏ که وقتی دانش‏آموزان،کار برجسته‏ای از خود به نمایش گذاشتند، بر روی آن‏ها نشان‏گذاری کنند،هم‏چنین این وسایل در کمک به

دانش‏آموزان برای تقویت مهارت مدیریت زمان بسیار مؤثر است.

برای دانش‏آموزان اهدافی را به وجود آورید که هم‏سوی‏ عمل‏کرد گذشته‏ی آن‏ها باشند؛در صورت امکان،اطمینان حاصل‏ کنید که هردانش‏آموزی،با آگاهی از نتایج عمل‏کرد خود و کسب‏ بازخورد،قادر باشد استعدادهای بالقوه‏ی خود را،تا جای ممکن، افزایش دهد و از این اطلاعات کسب شده،برای ایجاد اهداف‏ بعدی استفاده کنید.

به خاطر داشته باشید که دانش‏آموزان با جنسیت‏های‏ مختلف،ممکن است به سبک‏های متفاوتی از مدیریت نیاز داشته باشند؛در بسیاری از کشورها از جمله بریتانیا،روند قابل توجهی وجود دارد که به موجب آن،دانش‏آموزان پسر، به کارهایی پایین‏تر از سطح معمول پرداخته و در انجام‏ کارهای ضعیف‏تر،ظاهر می‏شوند.پسران در مهارت‏های‏ خود سازمان‏دهی،ضعیف بوده و اصولا،انجام کارها را جدی‏ نمی‏گیرند.برای افزایش پیش‏رفت در دانش‏آموزان پسر،شاید نیاز باشد که برای آن‏ها اهداف مشخص‏تر و کوتاه‏تری را تنظیم و وظایفی را به آن‏ها محول کنید که آگاه‏کننده‏تر بوده‏ و دارای ساختار آموزشی قوی‏تری باشند.

قالب تکالیف خانه‏ی ارائه شده را با طرح کلی برنامه‏ی‏ آموزشی یک‏پارچه کنید؛اطمینان نمایید که تکالیف خانه، با وظایف محول شده در کلاس،ارتباط داشته و نتایجی‏ داشته باشند که قابل ارزیابی بوده و به طور کلی،همه‏ی‏ دانش‏آموزان را به رقابت وادارند.دانش‏آموزان را تشویق کنید که از یک مقیاس یا نقشه‏ی شخصی،به عنوان وسیله‏ای، بهره گیرند تا اطمینان حاصل شود،آن‏ها در برابر حجم کار و پیش‏رفت خود،احساس مسئولیت می‏کنند.

اطمینان حاصل کنید در برنامه‏ی درسی ارائه شده، مهارت‏های نوشتاری تقویت شده باشند؛همه‏ی معلمان باید این‏ مسئولیت را به عهده بگیرند که مهارت‏های نوشتاری،از قبیل املاء صحیح کلمات،نقطه‏گذاری و دستور زبان را،در دانش‏آموزان،تا بالاترین درجه‏ی استاندارد،تقویت کنند؛به علاوه،در همه‏ی پایه‏ها، نیاز به ایجاد آگاهی از لغات و اصطلاحات ویژه‏ی هرموضوع،در اثر تکرار آن‏ها،وجود دارد.

فراگیری و ارزیابی را در کنار هم تکمیل کنید؛اطمینان‏ نمایید که تکالیف ارائه شده برای ارزیابی،به طور کامل‏ با اهداف تعیین شده فراگیری،ارتباط داشته و هم‏چنین‏ یقین حاصل کنید که معیار عمل‏کرد دانش‏آموزان؛واضح، دست‏یافتنی،شفاف و در دسترس باشند.ارائه‏ی تکالیف برای‏ سنجش دانش‏آموزان به آن‏ها کمک می‏کند که وظایف خود را به طور کامل انجام دهند؛البته باید در سطحی مناسب باشند که انجام آن‏ها نه بسیار آسان و نه آن‏قدر مشکل باشد و احتمال منطقی کسب موفقیت را کاهش ندهد.

هدف‏تان را طوری تنظیم کنید که عادت پیش‏رفت را در کلاس تقویت کنید؛طوری هدف‏ریزی کنید که در دانش‏آموزان‏ اطمینان حاصل شود،کسب مراتب بسیار بالا فقط آرزو نیست، بلکه یک انتظار است.وقتی معلمان به طور مداوم،مراتب بالا را برای دانش‏آموزان به صورت هنجار درمی‏آورند،در شاگردان‏ بلندهمت احتمال موفقیت بیشتری به وجود می‏آید.