با شروع سال تحصیلی و رفتن به مدرسه، بچه‌ها احساسات متفاوتی را تجربه می‌کنند مانند شادی، نگرانی و …
همان طور که بچه ها این احساسات را تجربه می‌کنند والدین آن ها نیز دارای احساسات مشابه هستند.والدین با به خانه برگشتن بچه‌ها از مدرسه، تمایل به دانستن در مورد آنچه در مدرسه گذ شته است دارند. و این تمایل خود را با سوال پیچ کردن بچه‌ها که …
خب امروز چه خبر بود؟
در مدرسه چه کار کردی؟
معلمت چطور بود؟
با چه کسانی بازی کردی؟
معلم چی درس داد؟
می‌خواهند به هدف خود که اطلاع از وقایع مدرسه است، دست یابند.
اغلب دانش آموزان مشتاق به صحبت کردن در مورد مدرسه هستند ولی دانش آموزانی نیز وجود دارند که تمایلی به صحبت کردن در مورد مدرسه ندارند مخصوصاً در سنین راهنمایی و دبیرستان.
در این مقاله می‌خواهیم در مورد این مسأله برای شما والدین عزیز مطالبی را ارائه نماییم…
صحبت کردن در مورد رویدادهای مدرسه از طرف فرزندتان چه مزایایی دارد؟
۱- صحبت کردن و گفت‌وگوی دو طرفه باعث استحکام ارتباط والدین و فرزند می‌شود.
همان طور که می‌دانید بهترین شیوه ارتباط، ارتباط کلامی است و بدین طریق فاصله های بین افراد کمتر می شود.
۲- با صحبت کردن، فرزند شما احساس امنیت می‌کند که دارای پشتوانه عاطفی و اجتماعی است.
۳- صحبت کردن در مورد مدرسه منجر به شناخت بیشتر از فرزند شده و به نقاط قوت و ضعف او پی می‌برید که در جای خود موجب پیشرفت او می‌شود.
۴- به شناختی از محیط و جو مدرسه می‌رسید و شناخت از معلمان فرزندتان پیدا می‌کنید.
۵- باعث شناخت از هم‌کلاسی‌های فرزندتان می شود و آگاهی نسبت به اینکه او با چه کسانی دوست است و چه گروه از افراد را برای دوستی، ترجیح می‌دهد.
۶- در صورتی که مسأله‌ای برای فرزندتان اتفاق افتاده باشد، به او در حل مسأله کمک می‌کنید و به او یاد می‌دهید که مسائل را چگونه ببیند و چگونه حل کند.
حال با توجه به مزایای صحبت کردن از مدرسه توسط فرزندتان، چه عواملی موجب می شود که آن?ها تمایلی به این کار نداشته باشند.
با شناسایی عوامل توسط شما، می توان در حل این مسأله گام برداشت.
۱- تفاوت جنسیتی
اغلب دخترها بیشتر از پسرها مایلند که در مورد مدرسه صحبت کنند به گونه ای که گفته می‌شود حرف بیرون کشیدن از پسرهای ۷ تا ۱۲ ساله مثل کشیدن دندان سخت است.
۲- ویژگی شخصیتی
از همان دوران کودکی بعضی از بچه‌ها درون ?گراتر از سایرین هستند و این موجب می‌شود که کمتر در مورد مسائل خود حرف بزنند.
۳- ویژگی‌های سنی
بچه‌ها در سنین ابتدایی بیشتر صحبت می‌کنند و هر چه سن بالاتر می‌رود و به راهنمایی و دبیرستان می‌روند کمتر حرف می‌زنند، مخصوصاً پسرها.
۴- عدم یادگیری صحبت در مورد مسائل خود در خانه
بعضی از زن و شوهر ها با ایجاد فاصله و کشیدن دیوار بین خود و صحبت نکردن به طریق صحیح در مورد مسائل خود، عملاً این الگو را که نباید در مورد مسائل با سایر افراد خانواده صحبت کرد را به فرزندان‌شان انتقال می‌دهند.
۵- استفاده از موانع ارتباط توسط والدین
گاهی اوقات فرزندان تمایل به صحبت کردن دارند ولی چون والدین ناخواسته مایل به برقراری ارتباط استفاده نیستند، باعث می‌شود که فرزند دیگر تمایلی به حرف زدن نداشته باشد. در زیر به بعضی از این موانع اشاره می‌شود…
– دستوردهی – جهت‌دهی:
این نوع پیام‌ها به فرزند می‌گویند، آنچه که تو احساس می‌کنی یا خواسته‌ای که تو داری، اهمیتی ندارد، تو باید آنچه من احساس می‌کنم یا می‌خواهم را بپذیری. مثل «گریه نکن، بچه که نیستی »
– تهدید کردن:
این پیام‌ها شبیه دستوردهی هستند اما نتایج عدم پذیرش نیز به آن ها اضافه شده است. مثل «گریه کردن را بس کن، می‌اندازمت داخل اتاق».
– باید و نباید کردن :
این پیام‌ها یک وظیفه و اجبار را روی دوش فرزند می‌گذارد و احساس گناه در او به وجود می‌آورند. مثل «تو نباید با دوستت این طوری رفتار می‌کردی».
– نصیحت کردن، ارائه راه‌حل یا پیشنهاد:
این پیام‌ها از طرف فرزند چنین معنا می‌شوند که والدین به قدرت او در حل مشکلات خودش اعتماد ندارند و تأثیر آن باعث وابسته شدن به والدین شده و جلوی فکر کردن شخصی را می‌گیرد.
– قضاوت کردن، انتقاد کردن:
این پیام‌ها در فرزند باعث ایجاد احساس حماقت و بی‌لیاقتی می‌شود و باعث کاهش اعتماد به نفس آن ها می‌شود.
– تعریف، موافقت:
وقتی این تعریف با تصویر ذهنی خود فرزند تناسب نداشته باشد ممکن است عصبانیت او را برانگیزاند.
– اطمینان دادن، همدردی کردن:
ممکن است این احساس را به وجود آورد که او را درک نمی‌کنند.
– سؤال کردن، وارسی کردن:
در صورتی که فرزند شما مسأله‌ای دارد، ممکن است سؤال کردن، القا کننده عدم اطمینان یا شک شما باشد.
با شناسایی این موانع در گفت و گو با فرزندمان، متوجه خواهیم شد که چه چیزی ارتباط ما را کم رنگ تر می‌کند.
۶- ترس از واکنش والدین
بعضی از بچه‌ها، از واکنش والدین در قبال مسأله‌ای که برای او اتفاق افتاده می‌ترسند مثلاً به خود می‌گویند
«نکند مادرم به مدرسه بیاید و در این مورد با معلم برخورد بدی داشته باشد».
۷- اصرار زیاد والدین به صحبت کردن در کل، اصرار زیاد برای انجام کاری، مقاومت ناخودآگاه در شخص به وجود می‌آورد.
۸- احساس استقلال داشتن
گاهی فرزند شما، مدرسه را جزئی از زندگی خصوصی خود می‌داند که تمایل به بیان مسائل آن ندارد. به خصوص با وارد شدن به مقطع راهنمایی و بالاتر که مصادف با سن بلوغ و احراز هویت مستقل در فرزندان است .
۹- نادیده گرفتن شدن در خانه
گاهی جایگاه فرزند در خانه به گونه‌ای است که در حاشیه قرار می‌گیرد و پدر و مادری که سخت مشغولند، فرصتی برای گفت‌وگو با او نمی‌گذارند.
۱۰- اضطراب شدید
گاهی بچه هایی که دارای اضطراب شدید هستند تمایلی به صحبت در مورد آن مسأله ندارند و مسأله مورد اضطراب را به ناخودآگاه خود می‌فرستند.
هم‌اکنون والدین عزیز، شما با بعضی از عواملی که موجب حرف نزدن فرزندتان در مورد مدرسه می‌شود آشنا شدید. اندکی تفکر کنید و به نحوه ارتباط کلامی و غیرکلامی خودتان بنگرید و موانع را در این رابطه پیدا کنید و اگر توصیه‌های زیر برای شما اثربخش نبود، حتماً از یک مشاور در این مورد کمک بگیرید.
چگونه فرزندان را تشویق به صحبت در مورد مسائل مدرسه کنیم؟
۱- به اکراه کودک از صحبت در مورد جزئیات احترام بگذارید مخصوصاً در سنین راهنمایی و دبیرستان
۲- الگوی مناسبی برای برقراری گفت‌وگو در منزل باشید.
۳- هنگامی که فرزند شما صحبت می‌کند، کار دیگری انجام ندهید و با او تماس چشمی برقرار کنید و خود را مشتاق به شنیدن نشان دهید.
۴- هنگامی که صحبت نمی‌کند و بی‌حوصلگی نشان می‌دهد، اصرار زیاد شما در کودک احساس فضولی کردن در زندگی خصوصی تلقی می‌شود (سنین راهنمایی و دبیرستان) و هرچه فشار بیشتر باشد، طفره رفتن نیز بیشتر می‌شود.
۵- همدلانه گوش بدهید .
برای این کار از کلمات خودش استفاده کرده و بازخورد مناسب بدهید.مثلاً وقتی می‌گوید «مامان، معلم ما خیلی بین بچه‌ها فرق می‌گذارد»، او را نصیحت نکنید که «نه، معلم‌ها این طوری نیستند» بلکه بگویید «و این موضوع که معلم شما بین بچه‌ها فرق می‌گذارد و تو را حتماً خیلی ناراحت می‌کند».
۶- وقتی فرزند شما به منزل می‌آید، او را سوال‌پیچ نکنید و یک فرصت استراحتی به او بدهید.
۷- از سرنخ‌ها در صحبت بچه‌ها استفاده کنید و دنبال آن را بگیرید. مثلاً وقتی بچه گفت « این هم شد مدرسه» یا «من دیگر با رضا دوست نیستم» می‌توانید این سرنخ را به طور غیرمستقیم گرفته و ادامه دهید مثلاً «مگه مدرسه باید چطوری باشد» یا «دوست دیگری پیدا کردی».
۸- فرصت‌هایی برای گفت‌وگو فراهم کنید مثل زمان میوه خوردن، چای خوردن، قدم زدن و غیره.
۹- در مورد مسائل، توضیح بیش از حد ندهید بلکه به طور غیرمستقیم از خود بچه توضیح بگیرید مثلاً «نظر تو چی هست، تو چی فکر می‌کنی و غیره».
۱۰- از موانع ارتباط استفاده نکنید و از حرف‌های تند بپرهیزید .
۱۱- اعتبار احساسات او را تصدیق کنید نه انکار. مثلاً نگویید «حالا چی شده که ناراحتی، این هم ناراحتی دارد».
تبیان-تهیه: اکرم فراهانی –
تنظیم: یگانه داودی
