هوش عقلانی IQ و هوش هیجانیEQ

هوش عقلانی IQ و هوش هیجانیEQ

تا چند سال پیش به افرادی با هوش گفته می شد که بهره هوشی یا همان IQ بالایی داشتند. برای تعیین IQ هم یک آزمون هوش برگزار می شد و افراد باهوش که توانایی بالایی در یادگیری داشتند، مشخص می شدند. اما در سال های اخیر تحقیقات دانشمندان نشان داده است که تنها بالابودن هوش عقلانی برای کسب موفقیت در زندگی کافی نیست. دلیلش هم این است که دانشمندان متوجه شده اند افرادی در جامعه های جهانی با هوش عقلانی متوسط یا حتی پایین به پیشرفت های شغلی خوبی رسیده اند. دانشمندان بعد از تشکیل یک گروه تحقیقاتی به این نتیجه رسیدند که این افراد از هوش هیجانی یا همان EQ بالایی برخوردار بوده اند.

EQ مهم تر است یا IQ
مسلم رومیانی، روان شناس بالینی می گوید: هوش هیجانی یا همان EQ یکی از ابعاد چند گانه هوش است که مسئولیت توانایی ما برای اداره خودمان و روابط مان با دیگران را بر عهده دارد. هوش هیجانی شامل توانایی برای مدیریت احساسات، هیجانات و ارتباطات با دیگران است. هوش هیجانی در مقایسه با هوش شناختی یا همان IQ پیش بینی کننده قوی تری برای موفقیت در زندگی است. هر فردی در طول زندگی شخصی و اجتماعی اش با هر میزان توانایی با چالش های فراوانی رو به رو خواهد شد و یکی از عواملی که می تواند در این چالش ها کمک زیادی به افراد کند، بالا بودن همین هوش هیجانی است. افرادی که هوش هیجانی بالا دارند می توانند با کنترل هیجان خود، در برابر دشوارترین چالش های زندگی هم به خوبی عمل کنند تا حدی که از مشکلات فرصت بسازند و از موقعیت های ایجاد شده نهایت استفاده را ببرند.

آسیب ها و مشکلات هوش هیجانی پایین
این روان شناس افزود: پایین بودن هوش هیجانی مشکلات زیادی را از کودکی تا بزرگسالی برای هر فرد ایجاد می کند. از جمله این مشکلات می توان به منزوی یا گوشه گیر شدن افراد اشاره کرد. گاهی میزان این گوشه گیری به حدی است که افراد نمی توانند رابطه اجتماعی درستی برقرار کنند و باعث رشد نکردن و ناسازگار بودن آن ها با دوستان و آشناهای شان می شود. همچنین نتایج تحقیقات علمی نشان داده است هر چه افراد شاد و خوشحال تر باشند از سلامت جسمی بیشتری هم برخوردارند و هر چه از هوش هیجانی بیشتری برخوردار باشند، افرادی مسئولیت پذیرتر و اجتماعی تر هستند و بالا بودن هوش هیجانی به آنان کمک می کند که شادتر باشند و غم و اندوه را از خود دور کنند. علاوه بر این کودکانی که از هوش هیجانی بیشتری برخوردارند، زودتر موقعیت های خطرناک را تشخیص و واکنش نشان می دهند، در دوران حساس نوجوانی کمتر امکان دچار شدن به انحراف اخلاقی را دارند و کمتر جذب دوستان ناباب می شوند. برای بالا بردن هوش هیجانی باید روی کلاس‌های آموزشی تاکید ویژه ای کرد. همان طور که می دانید هوش هیجانی جنبه های متفاوتی دارد و نمی توان خیلی سریع هوش هیجانی را بالا برد. در همه دنیا یک برنامه تدوین شده بین ۶ ماه تا یک ساله وجود دارد تا جنبه هایی از هوش هیجانی افراد که پایین است، افزایش یابد. با این حال در ادامه مطلب به ۵ جنبه مهم هوش هیجانی که حتما باید افزایش یابد، اشاره می کنیم. ولی اگر باز هم افرادی در این زمینه مشکل دارند می توانند به یک مشاور مجرب و مورد اعتماد مراجعه کنند.

خودآگاهی تان را بالا ببرید
بالا بردن خودآگاهی؛ یعنی این که هر فردی دانش و اطلاعات درونی خودش را افزایش بدهد. خودآگاهی یعنی اطلاعات درستی از هیجان های خودمان داشته باشیم و بدانیم که چند مرده حلاجیم. کسب کردن و بالا بردن خودآگاهی مستلزم درک و پیش بینی واکنش های هیجانی مان در موقعیت های گوناگون است. هر شخصی با فکر کردن می تواند واکنش های خودش را در مواقع مختلف پیش بینی کند و به درستی یا نادرستی آن ها بیندیشد تا در آن مواقع بهترین تصمیم را بگیرد. افراد باید تلاش کنند تا با شناخت بیشتر خودشان، این جنبه خودآگاهی را در خود بالا ببرند.

خودتان را کنترل کنید
یک جنبه مهم دیگر برای بالا بردن هوش هیجانی، کنترل هیجانات است. کنترل هیجانات مثبت و منفی در موقعیت های مختلف بسیار مهم است. راه های کنترل هیجانات مثل خشم و شادی هم گسترده است که در همین صفحه بارها به آن ها پرداخته شده است.

همدلی تان را زیاد کنید
یک جنبه دیگر که افراد برای بالابردن هوش هیجانی باید به آن توجه ویژه ای داشته باشند، همدلی است. همدلی نیازمند این است که ما بفهمیم افراد خانواده یا همکاران مان چگونه موقعیت های مختلف را درک می کنند. مثلا هر فردی باید بر این نکته تمرکز کند که وقتی یک عملی را انجام می دهد درک و حس بقیه افراد نسبت به آن چیست. بالابردن جنبه همدلی هم مستلزم درک احساسات دیگران است. یعنی ما باید دنیا را از دید بقیه هم ببینیم و به نظرات دیگران هم توجه کنیم. اگر همدلی در بین افراد زیاد باشد، باعث پیشرفت و برخوردار شدن از کمک دیگران در زمانی که ما با مشکل رو به رو هستیم، می شود.

خودتان را با دیگران برابر بدانید
اگر می خواهید که یک رابطه درست ایجاد کنید حتما باید به فرض برابری، با دیگران ارتباط برقرار کنید. وقتی فردی در محیطی با دیگران تعامل برقرار می کند اگر از هوش هیجانی پایینی برخوردار باشد خودش را نسبت به بقیه برتر می بیند. این حس برتر بودن باعث می شود همیشه و همه جا ذهنش به فکرهای بیهوده مشغول باشد؛ مثلا فردی که در صف بانک یا نانوایی ایستاده، اگر باور داشته باشد که او هم مثل بقیه است، هیچ وقت تصمیم به جا زدن نمی گیرد تا حق دیگران ضایع شود. این بالا بردن مهارت های اجتماعی باعث می شود تا ریشه خیلی اختلافات که بین افراد به وجود می آید از بین برود.

با گفت و گوی تاثیر گذار هوش هیجانی تان را بالا ببرید
برای بالا بردن هوش هیجانی باید نفوذ فردی تان را افزایش دهید. نفوذ فردی یعنی در ارتباط با اطرافیان تان از طریق گفت و گو تاثیر گذار باشید. بعضی از دانش آموزان در دوره نوجوانی با مشکل بحران هویت رو به رو هستند و آن دسته از نوجوان ها که نفوذپذیری بالایی دارند، به دلیل بالا بودن نفوذ فردی شان این دوره را راحت طی می کنند. اما اگر در شخصی نفوذ فردی پایین باشد این امر، به کاهش شدید اعتماد به نفسش منجر می شود که او را از موفقیت دور می کند.

گروه خانواده و مشاوره روزنامه خراسان
۱۳۹۲/۱۱/۱۳
شماره انتشار ۱۸۶۱۴