تکلیف درسی، مایهء سرگرمی است نه باعث عذاب!

تکلیف درسی، مایهء سرگرمی است نه باعث عذاب!
نوشتهء سندی کان شلتون‏۱ – ترجمهء ابو الفضل امیردیوانی

اگر مدتی از اوقات خویش را به گفت‏وگو با گروهی از پدران و مادران سپری کنید، بدون تردید ماجراهایی در مورد بیم و هراس از مشق شب به گوشتان خواهد رسید. گویی برای دوری گزیدن بچه‏ ها از انجام دادن تکالیف درسی یا تبدیل آنها به رویدادی‏ توان‏فرسا و خشم‏ آور،پایانی متصور نیست.پس نقش پدر و مادر در این میان چیست؟

«لیندا سونا»۲:روان‏شناس بالینی و نویسندهء کتاب طرح تکلیف مدرسه:راهنمایی‏ برای پدران و مادران جهت کمک به برتری کودکان‏۳عقیده دارد:«تکلیف درسی،علی‏رغم‏ ویژگی تنفرآمیز و تنش‏زای خود،پی‏آمد نیکویی دارد.تکلیف درسی به بچه‏ ها یاد می‏دهد که از رهنمودها پیروی کنند،مهارت‏های پژوهشی را به کار برند و تمرکز حواس داشته‏ باشند.تکلیف مدرسه سبب ایجاد مهارت‏هایی می‏گردد که برای چیرگی بر دشواری‏های‏ زندگانی ضرورت دارند.»

باید متوجه باشید که مبادا از انجام دادن تکالیف مدرسه،تجربهء تلخی حاصل آید، جروبحثی صورت گیرد و فرزند شما شخصا مسؤولیت آن را بپذیرد.پس بکوشید رهنمودهای زیر را به کار بندید:

۱-با معلمان تماس بگیرید.

«الن کلاوان‏۴»:مؤلف کتاب رام کردن‏ غول تکلیف درسی‏۵توصیه می‏کند که در آغاز سال تحصیلی از خط مشی معلم‏ فرزندتان در زمینهء تکلیف مدرسه اطلاع‏ حاصل کنید.به دیگر سخن،بدانید که‏ هرچند وقت یکبار تکلیف داده‏ می‏شود،چگونه است و انجام آن چقدر طول می‏کشد.پس چنانچه بچهء شما ناگهان بگوید که در تعطیلات آخر هفته‏ تکلیف ندارد،قضیه را دوباره با آموزگارش‏ مطرح سازید.مسلما دستیابی به حقایق، آن هم مستقیما از مبدا و منبع اصلی، پایان بخش فوری بحث و گفت‏وگوست.

۲-وقت مشخصی را برای انجام دادن‏ تکالیف درسی منظور کنید.

روندی پیش‏بینی شده،قادر است

بچه‏ها را به نشستن و درس خواندن‏ عادت دهد.اکنون این پرسش پیش‏ می‏آید که چه وقتی را باید به این کار اختصاص داد؟این موضوع به فرزندتان‏ بستگی دارد.پاره‏ای از بچه‏ها نیازمند استراحت پس از مدرسه‏اند و امکان دارد تکالیفشان را بعد از شام بهتر انجام‏ دهند.احتمالا سایرین مایل‏اند همزمان‏ با آماده شدن شام،تکالیف درسی خود را هم به پایان برسانند.بچه‏ای دکه تکلیف‏ درسی ندارد،باید وقت خود را صرف‏ بررسی درس‏های گذشته و مطالعهء دروس آتی کند.

در نظارت بر امور تحصیلی‏ فرزندتان،پایداری کنید و هشیار و بیدار باشید.زیرا او منتظر است ببیند که شما به راستی بر طول مدت معین شده تأکید می‏ورزید یا خیر؟چنانچه تکالیف مورد بحث در خلال زمان تعیین گشته انجام‏ نشود یا به شیوهء نامنظمی صورت گیرد، چه نتیجه‏ای به بار خواهد آمد؟دوباره‏ موضوع را با معلم فرزندتان در میان‏ بگذارید تا اطمینان یابید که در مورد زمان‏ تعیین شده برای انجام دادن تکالیف هم‏ عقیده‏اید.آن‏گاه مدتی را که مناسب‏ می‏دانید،در نظر بگیرید و هر شب‏ فرزندتان را وادارید در طول زمان تعیین‏ شده به مطالعه و انجام دادن تکالیف‏ درسی بپردازد و بگذارید بداند که شتاب‏ ورزیدن در انجام آنها،سبب کوتاه شدن‏ کدت زمان درس خواندن نمی‏شود.

۳-وسایل لازم را کاملا تهیه کنید.

امکان دارد توان،زمان و حسن خلق‏ برای یافتن اشیای کوچکی مانند مدادی‏ تراشیده شده نیز به کلی از میان برود. «کلاوان»برای دوری جستن از چنین‏ وضعی پیشنهاد می‏کند جعبه مخصوصی‏ برای لوازم تحریر تهیه کنید و کلیهء وسایل‏ ضروری،از داد گرفته تا ماشین دوخت‏ و نوار کاست را در آن نگه‏داری کنید.

۴-ترغیب کنید و انگیزه به وجود بیاورید.

برخی از پژوهندگان پیشنهاد می‏کنند برای تشویق عمل صحیحی که صورت‏ گرفته است،از پاداش‏هایی استفاده شود. «کلاوان»می‏گوید:«آیا فیلمی هست که‏ دل فرزندتان برای تماشای آن لک بزند؟در این صورت به وی خاطرنشان سازید که‏ چنانجه هر شب تکالیف درسی‏اش را انجام‏ دهد،آخر هفته او را به سینما می‏برید. تشویق در مورد کارهایی رواست که به‏ درستی انجام شده باشند.بچه‏ای را هم که‏ می‏کوشد رفتارش را عوض کند،ترغیب‏ کنید.مثلا بچهء فراموشکاری را تمجید کنید که بتواند همهء کتاب‏هایش را در سرتاسر هفته به خانه بیاورد و چیزی در مدرسه جا نگذارد.»

به تازگی«لین کورنو»۶:استاد رشتهء آموزش‏وپرورش و روان‏شناسی دانشگاه‏ کلمبیا،سرپرست یک برنامه پژوهشی شد که هدف از آن مطالعه در مورد تأثیر کمک‏ یک خانواده از طریق ارائهء فیلم‏های‏ ویدیویی به فرزند کلاس سومی خود برای‏ انجام دادن تکالیف مدرسه‏اش بود. پژوهشگران پی بردند دانش‏آموزانی که پدر و مادر آنها با فرزندانشان برخورد ترغیب‏آمیز دارند،از عهدهء انجام دادن تکالیف درسی‏ مشکل خویش نیز برمی‏آیند.تنها پیامی که‏ این والدین پیاپی انتقال می‏دادند،این بود: «تو قادری این کار را انجام دهی و ما راهی‏ می‏یابیم.»

به گفتهء«کورنو»:«پس از مدتی بچه‏ این پیام را به حافظه می‏سپارد.پیامی که‏ سبب فزونی اعتماد به نفس و توانایی انجام‏ دادن تکالیف دشوار می‏شود.»

۵-با پدران و مادران دیگر ارتباط برقرار کنید.

اگر بچهء شما اصرار دارد که نمی‏تواند تکلیفش را انجام دهد،ممکن است واقعا تکلیفی خیلی سخت باشد.در چنین‏ موقعیتی،موضوع را با سایر پدران و مادران‏ مطرح کنید تا دریابید فرزندان آنها چه‏ می‏کنند.آن‏گاه می‏توانید برای یافتن‏ راه‏حل،موضوع را با آموزگار فرزندتان در میان نهید.

۶-پی‏آمدها را بررسی کنید.

به نظر«سودوگان»۷،برخی اوقات‏ کودکان برای انجام دادن تکالیف درسی با مشکل مواجه نمی‏شوند بلکه به دلیل خود تکلیف،از انجام آن روی گردان‏اند.وی‏ می‏افزاید:«حالا من از معلمان پسرم‏ می‏خواهم که دفترچهء یادداشت مربوط به‏ تکالیف مدرسه‏اش را امضاء کنند. بنابراین،می‏توانم اطلاع حاصل کنم که او چه نوع تکلیفی دارد و گاهگاهی کارهایش‏ را زیرنظر می‏گیرم.»

وی یادآوری می‏کند که چنین راهبردی‏ باعث گردیده است مایکل ۱۶ ساله از حبس شدن در مدرسه به دلیل تحویل ندادن‏ تکلیف درسی در امان بماند و زندگی‏ خانوادگی‏اش آرامش بیشتری بیابد.

باید اقرار کرد تکالیف مدرسه،به اندازهء دیدن فیلم ویدیویی یا پوشاندن لباس‏ عروس به گربه،جنبهء سرگرمی ندارد! مطابق نظر روان‏شناسان،بردباری اهمیت‏ ویژه‏ای دارد.کودکان برای جدی گرفتن‏ تکالیف مدرسه نیاز به زمان دارند و در طی‏ این راه باید فراز و نشیب‏های زیادی را پشت‏ سر بگذارند.

پانوشت:

(۱). Sandy Khan shelton

(۲). Linda Sonna

(۳). The Homework Plan:A Parent’s Guide to Helping kids Excel

(۴). Ellen Klaven

(۵). Taming the Homework mondter.

(۶). Lyn Corno

(۷). Sue Dugan

منبع:

Khan shlton,sandi,”End homework hassless”,working Mother,Feb 1996.
رشد معلم » شماره ۱۶۵ (صفحه ۲۵)