عنایت‌الله رضا ۱۸خرداد سال ۱۲۹۹ در خانواده‌ای روحانی در رشت به دنیا آمد. نام خانوادگی او منسوب به حاجی آقا رضاست که از مجتهدین عالیقدر گیلان بوده است. وی تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در شهرهای رشت و تهران گذراند و در سال ۱۳۱۶ دیبلم متوسطه را در رشته ادبیات از دبیرستان دارالفنون اخذ کرد و سپس در همان سال در دانشکده افسری ثبت نام کرد و در سال ۱۳۱۸ به جرگه افسران ارتش ایران پیوست.
عنایت‌الله رضا ۱۸خرداد سال ۱۲۹۹ در خانواده‌ای روحانی در رشت به دنیا آمد. نام خانوادگی او منسوب به حاجی آقا رضاست که از مجتهدین عالیقدر گیلان بوده است. وی تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در شهرهای رشت و تهران گذراند و در سال ۱۳۱۶ دیبلم متوسطه را در رشته ادبیات از دبیرستان دارالفنون اخذ کرد و سپس در همان سال در دانشکده افسری ثبت نام کرد و در سال ۱۳۱۸ به جرگه افسران ارتش ایران پیوست.
رضا پس از پایان دانشکده افسری، در نیروی هوایی ارتش پذیرفته شد و در آنجا دوره خلبانی هواپیماهای جنگی را گذراند. در همین دوره بود که فعالیتهای سیاسی خود را آغاز کرد و به سبب همین فعالیت‌ها در سال ۱۳۲۵ به تبعیدی ناخواسته رفت که حدود ۲۰ سال به طول انجامید. او در دوره تبعید، نخست در دانشکده حزبی شهر باکو موفق به اخذ مدرک لیسانس شد و پس از آن در آزمون دکترای رشته فلسفه دانشگاه دولتی به راهنمایی پروفسور ماکاولسکی -از استادان بزرگ فلسفه در اتحاد جماهیر شوروی- با درجه عالی مدرک دکترای خود را گرفت.
دکتر رضا سرانجام در سال ۱۳۴۷ به ایران بازگشت و در کتابخانه پهلوی که در آن زمان یکی از مراکز ایران شناسی بود به کار مشغول شد و سپس برای تدریس در مراکز دانشگاهی به همکاری دعوت شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در کنار تدریس در دانشگاه‌ها به عنوان مشاور عالی علمی در پژوهشگاه علوم انسانی و سپس در سال ۱۳۶۵ در مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی به عنوان مدیر بخش جغرافیا و عضو شورای عالی علمی به همکاری پرداخت که این همکاری تا زمان فوت ادامه داشت.
وی دارای بیش از ۱۲۰ مقاله در دایره‌المعارف بزرگ اسلامی و بیش از ۶۰ مقاله در مجلات و نشریات خارج از مرکز دائره‌المعارف و همچنین ۱۰مقاله ترجمه شده در مجلات و نشریات مختلف است.
برخی آثار این استاد فقید به شرح زیر است: اورارتو، تمدن ایران ساسانی نوشته لوکونین، طبقه جدید تحلیلی از تحول جامعه کمونیست نوشته میلوان جیلاس، اسرار مرگ استالین نوشته آوتور خانوف، به زمامداران شوروی نوشته سولژنیتسین، منابع کمونیسم روسی و مفهوم آن نوشته نیکلای الکساندرویچ بردیایف، نیکتا خروشچف، سالهای حاکمیت به ضمیمه متن کامل گزارش خروشچف در جلسه، سری کنگره بیستم شوروی.
گفتگو با استالین نوشته میلوان جیلاس، سیزده روزی که کرملین را لرزاند (انقلاب مجارستان) نوشته تیبور مرای، خاطرات بوریس باژانف، رئیس دبیرخانه دفتر سیاسی حزب کمونیست اتحاد شوروی، تاریخ سری جنایتهای استالین، نوشته آرلف، شهرهای ایران در دوران پارتیان و ساسانیان، نوشته پیگولوسکایا، اعراب حدود مرزهای روم شرقی و ایران در سده های ۴-۶ میلادی، نوشته پیگولوسکایا، آذربایجان و آران ( آلبانیای قفقاز)، ایران از دوران باستان تا آغاز عهد مغول، کمونیسم و دموکراسی، مارکسیسم و ماجرای بیگانگی انسان، ایران و ترکان در روزگار ساسانیان و کمونیسم اروپایی از دیگر ترجمه‌های زنده یاد رضا به شمار می رود.
