به گزارش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبری فارس «توانا»، چندی پیش خبری مبنی بر حذف سلسله پادشاهان از کتابهای تاریخ دانش‌آموزان در رسانه‌های جمعی پخش شد که واکنش‌های بسیاری را در پی داشت.
این اعتراضات به جایی رسید که مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و تألیف کتب درسی از سمت خود استعفا داد البته رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی این استعفا را به دلایل دیگری غیر از موضوع حذف پادشاهان از کتب درسی عنوان کرد.
خسرو معتضد کارشناس مسائل تاریخی کشور نیز در واکنش منفی به حذف پادشاهان از کتابهای تاریخ مدارس عنوان کرد: “حذف پادشاهان از کتابهای درسی یک نظر ناپخته‌ای است که از سوی افراد بیکار و کم‌سواد داده شده، مگر می‌شود طی طرحی نام پادشاهان را از این مملکت یک سری آدم بی‌معلومات برای شیرین زبانی در یک جلسه این نظر ناپخته را می‌دهند “.
وی می‌گوید: “من تقاضا دارم برای این آقایان بیکاره کار جور کنند تا این قدر به تاریخ گیر ندهند. حتی یک ورق از تاریخ ایران هم نباید حذف شود. درس تاریخ مرده‌ترین درس ایران شده و علت آن هم نظریاتی است که اینگونه افراد داده‌اند؛ انسان از شکست‌های پیش آمده در تاریخ باید درس بگیرد و اگر افرادی مانند سلطان محمد خوارزمشاه باعث شکست‌های بسیار در ایران شده‌اند و انسان‌های ابلهی بوده‌اند، ما باید به جای حذف آنها از اقدامات آنها عبرت بگیریم. ”
برخی نمایندگان کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی نیز حذف زندگی پادشاهان از کتابهای درسی را برخلاف آموزش‌های لازم برای تعلیم و تربیت اعلام کردند و هرگونه دستکاری در تاریخ را موجب از بین رفتن هویت ملی کشور و ملت دانستند.
بسیاری از آنان معتقدند، قطعا زندگی افراد منفی مانند شاهان ستمگر و ظالم نیز می‌تواند جنبه عبرت‌آموزی داشته باشد و سرگذشت حاکمان جبار و ظالم برای دانش‌آموزان پندآموز است و یاد می‌گیرند که اگر کسی از رانت شخصی استفاده کند، سرگذشت خوبی ندارد.
این حرف و حدیث‌ها تا آنجا پیش رفت که آموزش و پرورش هنگامی که با واکنش‌های مختلفی که عمدتا منفی بود مواجه شد، اعلام کرد که قرار نیست زندگی پادشاهان حذف شود بلکه کمرنگ خواهد شد البته هیچ کارشناسی درصد این کمرنگی را اعلام نکرد!
* بوعلی سینا جایگزین سلطان محمدشاه می‌شود
کارشناسان وزارت آموزش و پرورش معتقدند، کتابهای تاریخ جدید با رویکرد فرهنگی و تمدن‌پرور، جایگزین تاریخ نگاری‌های سیاسی و نظامی پادشاهان و جنگ‌ها می‌شود و پادشاهان و جنگجویانی مانند چنگیزخان مغول یا سلطان محمدشاه و پادشاهان دیگری از این قبیل حذف و به جای آنان به چهره‌های تمدن سازی همچون خواجه نصیرطوسی، زکریای رازی و ابوعلی سینا پرداخته می‌شود.
* حذف پادشاهان برخلاف آموزش‌های لازم برای تعلیم و تربیت است
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی می‌گوید: ما نمی‌توانیم بگوییم که پادشاهان وجود خارجی نداشتند و تاریخ کشور را بر این اساس حذف کنیم در نتیجه باید کاری کرد تا تاریخ را آنچنان که هست به دانش‌آموزان و افرادی که در حال تعلیم هستند، آموزش دهیم.
امیر طاهرخانی می‌افزاید: هر حرکتی که در جهت جابه‌جایی حوادث تاریخی باشد، کار پسندیده‌ای نیست و باید با بیان سرگذشت و سرنوشت پادشاهان درس‌های عبرت را به دانش‌آموزان بیاموزیم.
وی اضافه می‌کند: شکی نیست که متون درسی باید بازنگری شود اما حذف پادشاهان جایگاهی ندارد و برخلاف آموزش‌های لازم برای تعلیم و تربیت است.
* هر گونه دستکاری در تاریخ سبب نابودی هویت ملی کشور است
طاهرخانی می‌گوید: وقایع تاریخی برای هر ملتی ارزش معنوی دارد و به عنوان میراث ملت است که می‌توان از آن درس‌های مختلف گرفت.
وی تصریح می‌کند: تاریخ میراث ماندگار است و می‌تواند سبب عبرت انسان‌ها شود و بر این اساس هرگونه دستکاری در تاریخ موجب از بین رفتن هویت ملی یک کشور و یک ملت است.
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی ادامه می‌دهد: بدون شک در خصوص این موضوع در مجلس بحث و بررسی می‌کنیم و جوانب امر را سنجیده و تذکرات لازم را به آموزش و پرورش می‌دهیم.
طاهرخانی عنوان می‌کند: اگر قرار است بازنگری در کتابهای درسی انجام شود باید کاملاً کارشناسی شده و امانت‌داری در آن رعایت و از حذف هر گونه حوادث تاریخ به بهانه‌های مختلف پرهیز شود.
* حذف پادشاهان از کتابهای درسی واقعیت ندارد
معاون وزیر و رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی کشور می‌گوید: حذف پادشاهان از کتابهای درسی واقعیت ندارد و رویکرد آموزش تاریخ از توصیف به تحلیل تغییر می‌کند تا به مقوله‌های فرهنگ و تمدن توجه بیشتری شود.
حجت‌الاسلام محی‌الدین بهرام محمدیان عنوان می‌کند: مدتی است که کارشناسان تاریخ این ایراد را به نوع نگارش کتابهای تاریخ گرفته‌اند که تاریخ ملت ایران تنها به محوریت تاریخ سلسله‌های شاهنشاهی بسنده کرده در حالی ملت ایران در تاریخ ایفای نقش کرده‌اند اما متأسفانه نقش مردم کمرنگ جلوه داده شده است.
وی اظهارمی‌کند: در کتابهای درسی تاریخ عناوین سلسله‌هایی مانند طاهریان، صفاریان و سامانیان را در تاریخ بعد از اسلام شاهد هستیم اما متأسفانه شرح و تحلیل تاریخ مردمی که این تاریخ را ساخته‌اند، در کتابهای تاریخ ما وجود ندارد.
* شخصیت‌های تاریخی را مصادره کرده‌اند
حجت‌الاسلام محمدیان بیان می‌کند: بر این اساس باید بدانیم تاریخ شخصیت‌هایی مانند ابوعلی سینا، محمدبن زکریای رازی، ابوریحان بیرونی و فارابی در کدام قسمت تاریخ ایران زمین باید مطرح شود، آیا باید این شخصیت‌های عظیم ایرانی در کتب تاریخ دانش‌آموزان معرفی شوند یا اینکه ما باید منتظر بنشینیم تا دیگران این شخصیت‌ها را از ما غصب و مصادره کنند و به تبع آن، مولوی، ترک، سنایی‌غزنوی، افغان و ابن سینا هم عرب معرفی شود.
وی می‌افزاید: قصد داریم به چرایی‌ها و چگونگی‌های تاریخی اشاره کنیم و در توصیفات و گزارش‌های تاریخی نیز صرفاً به تاریخ پادشاهان بسنده نکنیم بلکه هویت تاریخی رعایای پادشاهان نیز در کتابهای تاریخ مطرح شود.
* جومونگ نماها نباید در هویت ما تأثیر منفی بگذارند
معاون وزیر و رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی کشور تصریح می‌کند: باید به تاریخ ایران تحلیلی نگاه کرد که جومونگ‌ها و جومونگ نماهایی که وارد حوزه فرهنگی ما می‌شوند در هویت ما تأثیر منفی نگذارند.
وی تأکید می‌کند: ما در طول سه هزار سال تمدن ایران دانشمندان، نظامیان، شعرا، فلاسفه و علمای زیادی داریم که ظهور و بروز پیدا کرده‌اند و سبب افتخار ایران شده‌اند که باید به آنها پرداخته شود.
حجت‌الاسلام محمدیان یادآور می‌شود: باید در نگارش کتابهای جدید عبرت‌آموزی از شخصیت‌ها و وقایع تاریخی مورد توجه قرار گیرد و از پرداختن به مجعولات تاریخی نیز خودداری شود.
* باید واقعیات را آنچنان که اتفاق افتاده به دانش‌آموزان منتقل کنیم
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی می‌گوید: تلخ و شیرین تاریخ باید هر دو با هم گفته شود تا همگان بتوانیم از مطالعه تاریخ عبرت بگیریم.
علیرضا سلیمی ادامه می‌دهد: همان طور که زندگی افراد دانشمند، عالم و خدمتگزار سرمشق بوده است قطعا زندگی افراد منفی مانند شاهان ستمگر و ظالم نیز می‌تواند جنبه عبرت‌آموزی داشته باشد.
وی عنوان می‌کند: ما نمی‌توانیم بعضی مطالب دلخواه خود مانند اسامی پادشاهان را حذف و تاریخ را تحریف کنیم و باید واقعیات گذشته را آنچنان که اتفاق افتاده، به نسل جدید منتقل کنیم.
سلیمی می‌افزاید: اگر امروز ملت ما در حالت هوشیاری به سر میبرد به سبب آن است که نگاه کاملی از گذشته دارد.
* حذف پادشاهان از کتابهای تاریخ در مجلس پیگیری می‌شود
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی اظهار می‌دارد: هیچ کس موافق تحریف تاریخ نیست و در این زمینه باید نگاه صحیح و دقیقی اعمال شود.
وی تاریخ را آینه عبرت می‌داند و ادامه می‌دهد: عبرت آموزی مسئله مهمی است که باید در این زمینه نگاه ویژه‌ای به آن داشته باشیم و درک درست‌داشتن از مسائل تاریخی مستلزم آن است که به واقعیات بپردازیم.
سلیمی بیان می‌کند: سرگذشت حاکمان جبار و ظالم برای دانش‌آموزان پندآموز است و یاد می‌گیرند که اگر کسی از رانت شخصی استفاده کند، سرگذشت خوبی ندارد.
به گفته وی، موضوع حذف پادشاهان از کتابهای تاریخ در کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی پیگیری می‌شود.
گزارش از زینب صناعی
اسلامی‌تر کردن مدارس، با چه هدفی؟
به گزارش خبرنگار اجتماعی «فردا» این خبر را برای اولین بار جمیله علم الهدی رئیس موسسه پژوهش برنامه‌ریزی درسی و نوآوری سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی در اردیبهشت ماه سال جاری داد و گفت: طی همایشی قصد داریم رویکرد مدارس اسلامی را مورد مطالعه و بررسی قرارداده و آن را به سایر مدارس تعمیم دهیم.
البته پیش از این نیز بحث واگذاری ۴ هزار مدرسه به حوزه علمیه مطرح شد که اگرچه تاکنون محقق نشده است اما بی‌ارتباط با این موضوع نیست.
حال اینکه وزارت آموزش و پرورش با مطرح کردن این مسائل چه اهدافی را دنبال می‌کند سوالی است که در ذهن کارشناسان آموزشی ایجاد شده است که البته تاکنون پاسخ آن مشخص نشده است.
به گفته علم الهدی در حال حاضر برخی از مدارس غیر دولتی رویکرد اسلامی ندارند و یا کمتر از مدارس دیگر اسلامی عمل می‌کنند و در واقع این پژوهش در نظر دارد که تفاوت نگاه مدیران مدارسی که رویکرد اسلامی دارند را با مدارسی که با رویکرد غیر‌اسلامی اداره می‌شوند، بررسی کند.
امیر‌حسین علی‌زاده در گفتگو با خبرنگار «فردا» یکی از کارشناسان حوزه مدیریت آموزشی که سابقه فعالیت در وزارت آموزش و پرورش را دارد، در این باره می‌گوید: بررسی این موضوع در آموزش و پرورش نشان می‌دهد که نظام جمهوری اسلامی ایران از عملکرد این نهاد آموزشی در تربیت فرزندان این مرز و بوم رضایت ندارد و آموزش و پرورش را موظف به تغییر رویکردها و نگرش‌های خود در این باره کرده است.
به گفته وی، فارغ التحصیلان مدارس پس از پذیرفته شدن در مراکز علمی و دانشگاهی، از لحاظ فرهنگی دچار ابهام و بدنبال آن تزلزل‌های شدیدی می‌شوند که بسیاری از کارشناسان آموزشی ریشه آن را در عدم تبیین درست عقاید و آموزهای دینی در مدارس می‌دانند.
البته پیش از این نیز “علیرضا علی احمدی” وزیر سابق آموزش و پرورش بارها از خروجی‌های نامناسب آموزش و پرورش گله کرده بود و یکبار نیز طی همایشی اعلام کرد که چرا دانش آموزان ما وقتی از مدرسه فارغ التحصیل و به دانشگاه راه می‌یابند، به تمام عقاید خود پشت پا می‌زنند و تفکرات غربی را در پیش می‌گیرند.
اما مسئولان آموزش و پرورش این موضوع را انکار می‌کنند و هدف برگزاری همایش رویکرد اسلامی در مدیریت آموزش و پرورش را تنها ترویج و بهبود رویکرد اسلامی در مدارس، ترسیم راه آینده، ارائه الگوهای مفهومی و عملیاتی می‌دانند و عنوان نمی‌کنند که چرا و با چه هدفی این مبانی را دنبال می‌کنند.
حیدر تورانی، دبیر این همایش نیز در گفت‌وگو با «فردا» در این باره می‌گوید: ما معتقدیم که مدارس ما بعد از انقلاب اسلامی با رویکرد اسلامی و تربیت دینی کار خود را آغاز کردند و حالا پس از ۳۰ سال می‌خواهیم بررسی کنیم که تا چه میزان در تبیین این رویکرد موفق بوده‌ایم.
وی در پاسخ به این سئوال که چه مسئله و مشکلی در مدارس کشور وجود دارد که به دنبال تبیین رویکرد اسلامی در مدارس هستید و آیا اصولاً آموزش و پرورش از خروجی‌های خود ناراضی است که این هدف را دنبال می‌کند گفت: تبیین رویکرد اسلامی در مدارس به دلیل وجود یک مسئله و مشکل نبوده است و ما تنها می‌خواهیم از تجربیات ۳۰ سال گذشته مدارس موفق در این زمینه استفاده کنیم.
تورانی در پاسخ به سئوال دیگری که آیا معتقدید که مدارس ما اسلامی نیستند که قصد اسلامی کردن آن را دارید، افزود: ما چنین اعتقادی نداریم و تنها می‌خواهیم وضعیت اسلامی مدارس را بهبود بخشیم.
البته بحث اسلامی کردن مدارس تمام ماجرا نیست و سوال‌های دیگری نیز وجود دارد که مسئولان برگزاری این همایش قادر به پاسخگویی آن نیستند و این دو مسئله را ایجاد می‌کند که یا واقعاً هنوز اهداف و پروپوزال طرح و تحقیق روشن نشده و یا مسئولان این طرح نمی‌خواهند اهداف روشن شود.
وقتی از دبیر همایش، درباره نحوه نمونه‌گیری از مدارس موفق اسلامی سوال پرسیده شد، وی پاسخ داد که: “ما در نمونه‌گیری‌های خود به دنبال مدارسی که در تمام کشور مورد اقبال مردم قرار می‌گرفتند بودیم.”
عضو هیئت علمی مرکز پژوهش‌های سازمان برنامه‌ریزی و تالیف کتب درسی این انتقاد را که از کجا مطلع می‌شوید که والدین به دلیل موقعیت مناسب دینی و نه علمی مدرسه، فرزندشان را در آن ثبت نام می‌کنند و اصولاً دلیل اقبال مردم از مدارسی همچون استعدادهای درخشان “سمپاد” موفقیت علمی است نه موارد دیگر، گفت: این طور نیست که ما تنها به اقبال مردم به مدرسه توجه کنیم و قطعاً از مدیران آموزش و پرورش مناطق نیز دلیل گرایش والدین به مدرسه را جویا می‌شویم.
عدم هماهنگی با بخش‌های دیگر آموزش و پرورش همچون معاونت پرورشی و تربیت‌بدنی که اولین متولی امور دینی و اسلامی در مدارس است، از دیگر معضلات برگزاری این همایش است که مسئولان موسسه قادر به پاسخگویی درباره آن نبودند چرا که تورانی در پاسخ به این سئوال که آیا شما با معاونت پرورشی و تربیت‌بدنی که نقش مهمی در این زمینه دارد برای برگزاری این همایش تعاملی دارید یا نه؟ بی‌جواب گذاشت.
به هر حال وزارت آموزش و پرورش بدنبال تغییر رویکرد مدیریت در مدارس به سمت اسلامی است و به اذعان کارشناسان آموزشی بهتر است ابتدا آموزش و پرورش به صراحت اعلام کند در رویکرد گذشته خود با شکست روبرو شده و پس از آن نیز با همکاری اساتید حوزه و دانشگاه و بدون هیچ گونه تعجیل و با برنامه‌ریزی منسجم تئوری رویکرد جدید مدیریتی را نگارش و تبیین کند.
