مهارت دوست‌یابی، نخستین پایه‌های شکل‌گیری هویت و برقراری ارتباط مؤثر اجتماعی با محیط اطراف محسوب می‌شود.
انتخاب صحیح دوست و یادگیری شیوه‌های درست دوست‌یابی از شاخص‌های مهم تشخیص سلامت روان در شکل‌گیری شخصیت افراد به‌شمار می‌رود و به عقیده بیشتر کارشناسان حوزه علوم اجتماعی و روانشناسی گروه همسالان در پی‌ریزی و تکامل شخصیت فردی کودکان و نوجوانان مهم ارزیابی می‌شود.
روانشناسان معتقدند پس از ورود کودک به دومین مرحله مهم زندگی که نوجوانی نام دارد، نقش خانواده کمرنگ‌تر از گذشته می‌شود و گروه همسالان، نقش مهمی در زندگی افراد بازی می‌کنند. از این‌رو آموزش مهارت‌های چگونگی انتخاب مناسب گروه دوستان و شیوه‌های مؤثر رفتاری برای برقراری ارتباط مناسب و تعامل صحیح با همسالان دارای اهمیت بسیار است.
آموزش تکنیک‌هایی مانند روش‌های درست دوست‌یابی، مهارت نه گفتن، تقویت اعتمادبه‌نفس و تصمیم‌گیری‌های منطقی باعث خواهد شد نوجوان به‌راحتی تابع گروه همسالان نباشد و مهارت دوست‌یابی به تثبیت هویت فردی، تقویت اندیشه‌های اجتماعی و گسترش استعدادهای فردی در میدان رقابت دوستان تبدیل شود.
تحقیقات نشان می‌دهد در بسیاری از موارد، تأثیر گروه همسالان از خانواده نیز بیشتر است و زمانی که برای اوقات فراغت نوجوانان به‌درستی برنامه‌ریزی نشود، نوجوان بیشتر وقت خود را با گروه دوستان می‌گذراند و در صورت نظارت نادرست والدین، هویت اجتماعی کودک یا نوجوان آسیب می‌بیند.
مهارت دوست‌یابی، نخستین پایه‌های شکل‌گیری هویت و برقراری ارتباط مؤثر اجتماعی با محیط اطراف محسوب می‌شود.
انتخاب صحیح دوست و یادگیری شیوه‌های درست دوست‌یابی از شاخص‌های مهم تشخیص سلامت روان در شکل‌گیری شخصیت افراد به‌شمار می‌رود و به عقیده بیشتر کارشناسان حوزه علوم اجتماعی و روانشناسی گروه همسالان در پی‌ریزی و تکامل شخصیت فردی کودکان و نوجوانان مهم ارزیابی می‌شود.
روانشناسان معتقدند پس از ورود کودک به دومین مرحله مهم زندگی که نوجوانی نام دارد، نقش خانواده کمرنگ‌تر از گذشته می‌شود و گروه همسالان، نقش مهمی در زندگی افراد بازی می‌کنند. از این‌رو آموزش مهارت‌های چگونگی انتخاب مناسب گروه دوستان و شیوه‌های مؤثر رفتاری برای برقراری ارتباط مناسب و تعامل صحیح با همسالان دارای اهمیت بسیار است.
آموزش تکنیک‌هایی مانند روش‌های درست دوست‌یابی، مهارت نه گفتن، تقویت اعتمادبه‌نفس و تصمیم‌گیری‌های منطقی باعث خواهد شد نوجوان به‌راحتی تابع گروه همسالان نباشد و مهارت دوست‌یابی به تثبیت هویت فردی، تقویت اندیشه‌های اجتماعی و گسترش استعدادهای فردی در میدان رقابت دوستان تبدیل شود.
تحقیقات نشان می‌دهد در بسیاری از موارد، تأثیر گروه همسالان از خانواده نیز بیشتر است و زمانی که برای اوقات فراغت نوجوانان به‌درستی برنامه‌ریزی نشود، نوجوان بیشتر وقت خود را با گروه دوستان می‌گذراند و در صورت نظارت نادرست والدین، هویت اجتماعی کودک یا نوجوان آسیب می‌بیند.
نقش والدین
نقش والدین در شیوه دوست‌یابی فرزندانشان بسیار مهم است. والدین باید تکنیک‌های دوست‌یابی را به فرزندان خود بیاموزند و باتوجه به ویژگی‌های فردی و شخصیت کودک به او کمک کنند تا بهترین انتخاب را داشته باشد.
نوجوانان در مرحله دوست‌یابی با گروه‌های همسال تعامل برقرار می‌کنند و تلاش دارند با افرادی ارتباط برقرار کنند که در بسیاری از زمینه‌ها با آنها وجوه مشترک داشته باشند.
دوست‌یابی باعث شکل‌گیری تعاملات اجتماعی و کشف هویت اجتماعی نوجوانان خواهد شد و اگر والدین مانع از رشد نوجوان در این مرحله شوند، یا به‌طور مستقیم در تصمیم‌گیری‌هایش دخالت کنند، شکل‌گیری هویت اجتماعی نوجوانان خدشه‌دار خواهد شد.
والدین باید به‌طور غیرمستقیم بر شیوه دوست‌یابی و همانندسازی فرزندشان نظارت داشته باشند. آنها باید توجه داشته باشند که گروه‌های همسالی که فرزندانشان اوقات فراغت را با آنها سپری می‌کنند، از نظر فرهنگ خانوادگی، باورهای قومی، مذهبی، سن، ارزش‌های تربیتی و… با یکدیگر همخوانی داشته باشند.
آشنایی کامل خانواده‌های فرزندان و رفت و آمد آنها به صورت نامحسوس و غیرمستقیم که نوجوان تصور نکند که والدین به‌طور مستقیم در کارهای او دخالت می‌کنند و حس استقلال‌طلبی او مورد آسیب قرار گرفته است، نقش مهمی در کمک به فرزندان برای انتخاب گروه‌های همسال مناسب و پیشگیری از وارد آمدن آسیب‌های اجتماعی و رفتاری فرزندان در آینده خواهد داشت.
توجه به باورهای مشترک
در صورت هماهنگ نبودن باورها و ارزش‌های خانوادگی نوجوانان، افراد با الگوبرداری از دوستان دچار تضاد و به تدریج از محیط خانواده دور می‌شوند و به سمت گروه‌های همسال کشیده می‌شوند. در این صورت روابط مخفی نوجوانان با دوستان، زمینه‌ساز بزهکاری و مخفی‌کاری‌های گسترده‌تر نوجوان خواهد شد. از این‌رو، فرزندان در حالی که در انتخاب دوست خودمختار و آزادانه عمل می‌کنند، باید زیر نظر غیرمستقیم والدین قرار گیرند و از مشورت و راهنمایی‌های والدین خود بهره‌مند شوند.
عاملی برای پیشرفت
در حقیقت، موفقیت‌های اجتماعی، افزایش انگیزه و پیشرفت تحصیلی از مزایای دوست‌یابی به روش صحیح در دوران نوجوانی است. در صورتی که نوجوان زیر نظر والدین به گروه‌های همسال که از هویت‌های اجتماعی ارزشمند برخوردار هستند راه پیدا کند، به موفقیت‌های قابل توجهی دست پیدا خواهد کرد. برقراری تعاملات اجتماعی مؤثر، تمرین مناسبی برای اجتماعی شدن خواهد بود و فرد پس از پایان دوره نوجوانی آمادگی لازم برای ورود به دنیای اجتماعی بزرگ‌تر را پیدا خواهد کرد.
الگوهای شخصیتی
از آنجا که تفاوت در ساختارهای رفتاری و شخصیتی نوجوانان در مراحل دوست‌یابی و شیوه انتخاب گروه‌های همسالان نقش دارد، والدین باید با توجه به ویژگی‌های شخصیتی فرزندانشان آنها را در انتخاب مؤثر راهنمایی کنند.
مثلا نوجوانی که شخصیتی درون‌گرا دارد، بیشتر تحت‌تأثیر الگوهای گروه‌های همسال قرار می‌گیرد. این گروه از نوجوانان به‌راحتی با افراد دیگر ارتباط برقرار می‌کنند و در صورت نظارت نادرست والدین به انحراف کشیده خواهند شد.
نوجوانان برون‌گرا در ارتباط با گروه‌های همسال ناموفق‌تر از دیگران‌اند و ممکن است به علت موفق نبودن در برقراری ارتباط با همسالان خود، گوشه‌گیر شوند و هویت اجتماعی شان تکامل نیابد.
از این‌رو به عقیده متخصصان بهتر است والدین در شیوه دوست‌یابی فرزندانشان دخالت غیرمستقیم داشته باشند و با آگاهی از نوع شخصیت فرزندانشان آنها را در انتخاب دوست راهنمایی کنند.
فاطمه عباسی-یکشنبه۱۳ آذر۱۳۹۰-اطلاعات
codex09x
