نکته های کاربردی برای آموزش اثربخش و مدیریت مطلوب کلاس درس۴
علیم و تربیت دستنامهای برای معلمان-۴ امنیت و راحتی فراگیرندگان نکتههای کاربردی برای آموزش اثربخش و مدیریت مطلوب کلاس درس
نوشتهی:نیک پاکارد/فیل ریس ترجمهی:رکسانا شهرام/مرتضی مجدفر
۸.انجام راحت وظایف در حیاط مدرسه،اتوبوس،زنگ تفریح
وقتی برای اولین بار دریابید که از شما انتظار میرود چنین وظایفی را انجام دهید،ممکن است با تعجب فریاد بزنید:«آه نه،منظورتان این نیست که همهی این کارها را به خوبی انجام دهم»؟با کمال تأسف باید بدانید که شغل معلمی فقط منحصر به امر آموزش نیست.ما نیاز داریم،در اوقاتی که تدریس نمیکنیم نیز،کلاسمان به خوبی پیش برود.شاید این پیشنهادها به شما کمک کند با آرامش از عهدهی این کار برآیید:
سوت به دست بگیرید.از اینکه این عمل کمی قدیمی است، نگران نباشید.این وسیله میتواند به شما کمک کند که در محلهای شلوغ، توجه دانشآموزان را به خود معطوف سازید؛البته تا زمانیکه از آن وسیله، زیاده از حد استفاده نکنید.
اطمینان یابید که از قوانین اطلاع دارید.از آنچه که مجاز به انجام آنها بوده و با ارتکاب آنها،غیر مجاز است،کسب اطلاع نمایید. سعی کنید از یکی از همکارانتان که این کار را تجربه کرده است،به طور خلاصه در این زمینه،اطلاعاتی کسب کنید.افرادی که میتوانند رشتهی کار را به شما نشان دهند.
در معرض دید قرار گیرید و کاری کنید که دانشآموزان صدای شما را بشنوند.شاید لازم باشد که حتی با هماهنگی مدیر مدرسه به دستشوییها وارد شده و یا پشت سر دوچرخهی دانشآموزان قرار گیرید و حضورتان را با صدای بلند اعلام کنید.با انجام این کارها، احتمال کمی وجود خواهد داشت که با اتفاقات شگفتآوری برخورد کنید که ناخوشایند باشند.
روزهایی که هوا سرد است،لباس گرم پوشیده و برای بارندگی احتمالی مجهز باشید؛اگر شما لباس مناسب نپوشیده باشید،انجام چنین وظایفی با سختی بیشتری توأم خواهد شد؛اگر بتوانید نوشیدنی داغ نیز همراه خود داشته باشید،بسیار بهتر است.
سعی کنید با یکی از همکارانتان به طور مشترک،این امور را انجام دهید؛اگر انجام این وظایف برای شما تبدیل به کار سخت و طاقتفرسایی شد،میتوانید با مشارکت یکی از همکارانتان،آنها را انجام دهید؛به نحوی که برای مدت کوتاهی،کار یکدیگر را نوبتی انجام داده تا به نوعی در فواصل کار،برای خودتان زنگ تفریح ایجاد کنید. انجام کار در حیاط،به مدت بیستدقیقه به طور یکسره،بسیار طولانیتر از انجام آن به صورت اشتراکی در دو زمان ده دقیقهای به نظر میرسد؛در صورت امکان،قبل از اینکه نوبت شما فرارسد،کار همکارتان را به نحوی دنبال کنید تا اینکه قبل از مبادرت به ادامهی کار توسط شما،بدانید از شما چه انتظاری دارد.
زمینه را برای انجام کار،آماده سازید؛اگر میدانید که بلافاصله بعد از انجام کار،باید آموزش دهید،سعی کنید.از قبل کاملا آمادگی داشته باشید.این امر میتواند به شما اطمینان ببخشد که در شروع تدریس مطالب دنبال آن،دستپاچه نخواهید شد.به دانشآموزان کاری محول نمایید تا زمانی که شما نفس تازه میکنید،آنها را به خود مشغول سازد.
از قبل طرحهایی برای استفادهی احتمالی از آنها آماده داشتهباشید تا اگر اشکالی در کار پیش آمد،آنها را به کار برید.بررسی کنید،در صورت انجام کدامیک از اعمال مدرسه،احتمال وقوع حادثه کمتر است.هنگام کار با دانشآموزان کوچکتر،ممکن است خالی از فایده نباشد که موادی از قبیل خمیر یا پاککنندههای مخصوص (به تصویر صفحه مراجعه شود)
ضد عفونی به صورت آماده و در دسترس به همراه داشتهباشیم.
بسیار بادقت بنگرید!امکان ندارد شما بتوانید با چشمهایتان همهجا را ببینید؛اما با مختصری توجه میتوانید قبل از بروز خطر،از وقوع آن جلوگیری کنید.لازمهی کسب آرامش،هوشیاری ایت.
اگر در منازعات موفق شدید حریف را شکست دهید، با دقت به نقش مداخلات خود در این زمینه،توجه کنید. موقعی که مشاهده نمودید سلامتی یک دانشآموز یا یکی از همکاران در معرض تهدید قرار گرفته است،میتوانید استفاده از نیروهایشان،حتی در حد معقول،را قدغن سازید؛اما به آسانی نمیتوان چهگونگی این شرایط را توضیح داد.تحت هیچشرایطی،حتی یک دانشآموز را،نباید تنبیه کرد.
از چنین وظایفی به عنوان موقعیتهایی استفاده کنید که به واسطهی آنها بتوانید با دانشآموزان،روابط خوبی خارج از کلاس درس بنا کنید.به هرحال مراقب باشید تا دیگران تصور نکنند احتمالا شما دانشآموزانی را به عنوان افراد نزدیک به خود برگزیدهاید یا توجه مفرط و استثنایی به تعدادی خاص مبذول میکنید.
۹.ایجاد اطمینان در دانشآموزان در مورد عدم وجود تبعیض در آموزش شما؛پیشنهادهای ارائه شده در این بخش تمریناتی هستند برای بهکارگیری شیوهای بر علیه ستم در تمامی حوزهها،از جمله در مسابقات،جنس افراد،تمایلات جنسی،سن و ناتوانی.در مدرسهها بهوضوح لزوم مواجهه با تبعیض بیش از پیش وجود دارد و هرچه این کار زودتر انجام شود،بهتر است.این پیشنهادها به شما کمک میکنند تا با همهی دانشآموزان(و همکاران)به مساوات رفتار کنید و آنها را نیز تقویت میکند که برای برابری،ارزش قائل شوند:
مراقب باشید که با همهی دانشآموزان به یک شکل رفتار کنید.کنترل کنید زمان تدریس به دانشآموزان،فارغ از پیشزمینههای آنها،وقتی از آنها سؤال میپرسید یا آنها نظراتشان را بیان میکنند،تبعیض قائل نمیشوید.
کار تیمی را طوری تنظیم کنید که افراد با تیپها و ویژگیهای گوناگون در گروهها باشند.در سنین خاصی،این تمایل طبیعی دانشآموزان است که در گروههایی قرار گیرند که افراد آن، همگن خود باشند و شاید شما مجبور شوید که در این امر دخالت کرده و ترتیب طبیعی نشستن آنها را تغییر دهید وقتی گروه تشکیل میدهید، دانشآموزان را از روی لیست اسامی،با توجه به نمره و وضعیت تحصیلی آنها انتخاب نکنید و از یک مشخصه دیگر،از قبیل تاریخ تولد یا رنگ مو نیز به طور تصادفی استفاده کنید.
نام همهی دانشآموزان را بر زبان بیاورید.تلاش کنید تا بتوانید نام همهی دانشآموزان را،حتی اسامی که برای شما ناآشنا هستند، بدون لکنت و یا تردید تلفظ کنید به آنها اجازه دهید که به شما بگویند آیا نامشان را درست تلفظ کردهاید یا نه؟
از تبعیض در ارائهی نقشی معین به افراد خاص، خودداری کنید.در طرحریزی تمرینات کلاسی،کارهای تحقیقی و یا در نوشتن سناریوهای نمایشی،احراز اطمینان نمائید که ایفای نقشها را بر حسب نژاد،جنسیت،سن و یا عدم توانایی همواره به اشخاص مشخصی ارائه ندهید.همچنین در جابهجایی اسباب و وسایل،کشیدن جعبهها، بازکردن پیچها و درب بطریها،فقط از بچههای قوی کمک نخواهید و یا دانشآموزان خاصی را وادار نکنید که فقط کار مرتب و یا تمیز کردن نیمکتها را انجام دهند.
به همکارانتان کمک کنید که از تبعیض خودداری کنند. هرگاه مشاهده کردید که همکارانتان اصول برابری را نقض کرده و در کارشان چنین حالاتی را به وجود میآورند،نسبت به آنها حساس باشید. اگر تعدادی از همکارانتان را،هنگام بروز چنین رفتاری،از انجام این کار منع میکنید،انتظار نداشته باشید که کار به سهولت انجام شود ولی به این روش خود ادامه دهید تا برای آنها موقعیت جدیدی فراهم کنید تا به آنها یادآوری شود که این موضوع امر مهمی است.
مراقب شوخطبعی خود باشید.کار بسیار سادهای است که در کلاس سعی کنید تا چیزی گفته شود که باعث سرگرمی و مزاح دانشآموزان شود،ولی وقتی واقعا به بهای دلخوری یکی از آنها باشد، انجام این کار خطرناک است.لطیفه،داستان و یا ضرب المثلهایی را به کار نبرید که توهین به گروهی از دانشآموزان تلقی شوند.
توجه دانشآموزان را به موضوعات برابری جلب کنید. دانشآموزان را تشویق کنید که در مقابل رفتارهای تبعیضآمیز،به طور معقول روبرو شوند و به آنها کمک کنید تا جهت رویارویی با مشکلات، راهحلهای عملی و ماندنی را به کار برند که دربرگیرندهی تساوی موقعیت باشد.
مراقب دانشآموزانی باشید که شاید تبعیض بر آنها تأثیر گذاشته باشد.عکس العمل همهی دانشآموزان را در قبال خود دریافت کنید تا اگر در هرزمینهای آنها چنین احساس نکردهاند که با آنها تبعیضآمیز رفتار شده است،بتوانید این حالت را در وجودشان کشف کنید.
در روش کارتان با رفتار خود برابری بین دانشآموزان را نشان دهید.سعی کنید هرگاه موقعیتی پیش آمد،با همکارانتان از نژادهای مختلف،با داشتن جنسیت،سن و تواناییهای متفاوت،همکاری و تشریک مساعی نمایید و در انجام این کار داوطلب باشید.
به دانشآموزان اجازه ندهید که با تبعیض راحت برخورد کنند.اگر هردانشآموزی در گفتار یا نوشتار خود رفتار نامناسبی حاکی از تبعیض را به معرض نمایش گذاشت،از آنها انتقاد کرده و کمک کنید رفتاری را پیش گیرند که به آنها توانایی دهد تا ارزشهای موجود در برابری را نمایش دهند.
سعی کنید واکنشهای دانشآموزان را با جنسیتهای متفاوت به خاطر بسپارید.از آن جایی که دانشآموزان مدرسههای پسرانه اغلب ضعیفتر از دانشآموزان مدرسههای دخترانه در انجام دروس خود ظاهر میشوند،لذا اغلب مواقع معلمان و به طور کلی نظام آموزش و پرورش به خاطر ایجاد تبعیض در دانشآموزان به خاطر جنسیت آنها،مورد اتهام قرار میگیرند.توجه به این نکته که پسرها چگونه در قبال تکالیف و فعالیتهای متفاوت واکنش نشان میدهند ممکن است به شما کمک کند تا فعالیتها و کارهایی را برای آنها طرحریزی کرده و به کار ببرید که باعث شوند این تعادل اصلاح شود.