نکاتی در افزایش انگیزش و یادگیری
مترجم : شمیم،محمد علی / نویسنده : اسپنس روگرز،
رهـنمودهای تدریس نکاتی در افزایش انگیزش و یادگیری
«یادگیری را تعمیق ببخشید: چهار نکته
هر درس را با فعالیت‌هایی که هـر دانش‌آموز را با مرور یا گسترش محتوای درس گذشته درگیر می‌سازد،شروع کنید.
دانش‌آموزان در آغـاز ورود به کلاس پر از انرژی و از لحـاظ ذهـنی آماده فراگیری محتوا هستند.از این فرصت با اشاره به درس گذشته بهره بگیرید. دانش‌آموزان جز در شرایط استثنایی قادر نیستند با ذهن خالی برای اولین بار با موضوعی برخورد کنند.تکرار در جهات و بـه روشهای گوناگون،برای شروع یادگیری درس جدید ضروری است.
یکی از چهار را،برای تعمق در یادگیری گذشته به دانش‌آموزان کمک می‌کند:
۱.در پیشبرد و تهیه نقشه مفهومی درس گذشته شرکت کنید.
تعلیم و تربیت
(به تصویر صفحه مـراجعه شـود)
رشد معلم » بهمن ۱۳۸۱ – شماره ۱۷۱ (صفحه ۵۱)
(به تصویر صفحه مراجعه شود) ۲.در پیشبرد نمودار،روش‌ها یا فرآیندها شرکت کنید.
۳.در شبیه‌سازی‌ها یا ارتباطات سهیم شوید.
۴.برای شرکت در کار،نوبت را رعایت کنید.
محتوا را به تجارب مثبت و عاطفی خارج از مـدرسه ارتـباط دهید
دانش‌آموزان مطالبی را که با تجارب روزمره ارتباط دارند و واجد جنبه‌های عاطفی هستند،بهتر به خاطر می‌آورند و درک می‌کنند.برخی راهبردها برای توفیق در این زمینه عبارت‌اند از:
۱.از طریق بحث‌های عمیق و کـامل،پشـتیبانی خود را به آنها اعلام کنید و از آنها بخواهید تشبیهات و طرح‌های خود را با امور خارج از مدرسه ربط دهند.
۲.آنها را وادار کنید اوضاع، دلایل،مفاهیم یا روشهای آموزشی را با احساس‌های مطبوع خود در خـارج از مـدرسه مـقایسه کنید.
بـرای کارها مقصدی ابداع کنید
بدون تعیین مقصد،افراد نسبت به فعالیت‌هایی از قبیل گزارش دادن، تحقیق کردن،تهیه جداول و تلاش کردن،تمایلی نـشان نـمی‌دهند.بـاوجود این،ما دانش‌آموزان را برای انجام دادن کار بـا مـقصدی واقعی یا خیالی ترغیب نمی‌کنیم.
وقتی به دانش‌آموزان مأموریتی از قبیل موارد بالا محول می‌کنید،برای هر کدام مقصدی در نـظر بـگیرید.در ایـن موارد بعضی اندیشه‌ها همانند بیانات زیر است:
(به تصویر صـفحه مراجعه شود) دنبال کردن؛
یاد دادن؛
اطلاع دادن؛
به هیجان آوردن؛
آگاه کردن؛
نمایش دادن؛
پشتیبانی کردن؛
دفاع کردن؛
پند دادن.
مـثال:«قـصد داریـم برای دوستانی که غایب بوده‌اند،یادداشت برداریم و برایشان شرح دهیم کـه چـه چیزهایی یاد گرفته‌ایم و چگونه به کار می‌بریم.برای آن‌که میزان یادگیری دوست یا دوستان غایب را دریـابند،پرسـش‌هایی تـهیه کنید.»
نمایش‌های فیزیکی ترتیب دهید
از دانش‌آموزان بخواهید پس از آن که چند مفهوم را آمـوختند،در گـروه‌های ۴ تـا ۵ نفری فعالیتهای سرگرم‌کننده‌ای ترتیب دهند.از اعضای هر گروه بخواهید یک راه عملی برای هریک از مـفاهیم پیـش بـبرند.برای آنها چند مثال بزنید.بگذارید اعضای هر گروه بدانند که انتظار دارید در مـورد آنـچه نمایش می‌دهند هم توضیح دهند و هم جواب‌گوی پرسش‌ها باشند.
برای مثال،فرض کـنید«نـکات ایـمنی»نمایش داده می‌شود. دانش‌آموزان باید همانند یک داور بازی فوتبال،در مورد درستی یا نادرستی آنچه انـجام مـی‌شود،رأی دهند.
شاگردان را در رهنمودها و برقراری استانداردها شرکت دهید
مردم دوست دارند به هدف‌های خـود دسـت یـابند.هرگاه دانش‌آموزان در پیشبرد استانداردها و رهنمودها در کلاس و کارها شرکت داشته باشند(نه برنامه‌ریزی‌ها و استانداردهای علمی)نـقش خـود را در پیشبرد فهم عمیق‌تر دنیا خواهند کرد.به عبارت دیگر،فرآیند تحول روشـ‌ها،رهـنمودها، اسـتانداردها و علایق، اغلب مهم‌ترین چیزی است که در عمل تحول یافته است. از دانش‌آموزان بخواهید رهنمودها را برای پیشرفت نهایی مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند.از طریق فرآیندی ایـن چـنین،که دانش‌آموزان را با انتظارات و استانداردها آشنا می‌سازد،می‌توانید محیطی به وجود آورید که در آن، دانش‌آموزان درک خـود را تـعمیق بخشند.آنان می‌توانند به سادگی و به طور موفقیت‌آمیز در تحول رهنمودها شرکت داشـته بـاشند.
تعیین ربته‌ها؛
نمره‌گذاری رتبه‌ها؛
قواعد کلاس؛
مـعیارهای تـکالیف خـانه؛
علایق مؤثر برای نمایش دانش، درک،مهارت‌ها و اسـتعدادها؛
در نـظر گرفتن معیار ویژه برای کارها و مأموریت‌ها.
تحسین،پرسش،تصحیح( P G R )
وقتی از دانش‌آموزان خواسته مـی‌شود کـوشش‌های خود را به مثابه رهنمود بـرای یـک‌دیگر به کـار بـبرند، اغـلب راه درست این کار را نمی‌دانند. موارد زیـر در ایـن زمینه کاربرد دارد:
۱.از هر دانش‌آموز یا اعضای گروه بخواهید پیشرفت‌های عملی خود را در کـارها ارائه دهـد و تنها واقعیت‌ها را بگویند.پس از انجام دادن ایـن کار، شنونده یا شـنوندگان مـی‌توانند پرسش‌های روشنگرانه‌ای مطرح سازند و پاسـخ‌ها هـم باید به‌طور جدی روشنگر باشد و جنبه تبلیغ نداشته باشد.
۲.در حالی که گروه شـرکت‌کننده بـه کار دیگری مشغول است،از اعـضای گـروه یـا دانش‌آموز شنونده بـخواهید چـارتی T تهیه کنند و در یک سـمت آن فـهرستی از نکات خوب و در سمت دیگر پیشنهادها و راه‌حل‌ها را بیاورند.
۳.وقتی گروه شنونده به کار دیگر مـشغول مـی‌شود،اعضای گروه شرکت‌کننده به اصطلاح دیـدگاه‌ها مـی‌پردازند.
دانستن را کـنار بـگذارید و بـیشتر بر اندیشیدن تأکید کـنید
برای پیشبرد«اندیشیدن»از پرسش‌های ویژه و راهبردها استفاده کنید.بیشتر دانش‌آموزان انتظار دارند که به‌طور سـطحی عـمل کنند و فقط به دانسته‌ها توجه دارنـد.از دانـش‌آموزان بـخواهید بـه پاسـخ‌گویی سطحی قناعت نـکنند و بـه جمع‌بندی،کاستی، گسترش اطلاعات،آفرینش و تجزیه و تحلیل بپردازند.
پرسش‌هایی نظیر پرسـش‌های زیـر مـطرح کنید:
چگونه فکر می‌کنید؟
راه‌حل‌های منطقی کدام‌اند؟
این مـوضوع بـا آنـچه تـاکنون خـوانده‌اید،چـه ارتباطی دارد؟
اگر قرار بود از این فکر پیروی کنیم، چه کارهایی ضرورت داشت؟
موضوعات پیچیده و بغرنج کدام‌اند؟
تا چه حد گفته‌ها با اعمال تطابق دارند؟
تفاوت‌ها کدام‌اند؟
مسئولیت‌ها کدام‌اند؟
فواید کدام‌اند؟
قبلا در مورد آن چـگونه فکر و عمل می‌کردیم؟
باتوجه به این وضعیت،دفاع قانع‌کننده کدام است؟
جویای بازخورد انگیزشی باشید
آنچه مردم به مثابه بازخورد در نظر می‌گیرند،در عمل«درون‌داد از سوی معلم»است.درون‌داد چیزی است که در مـقام یـک معلم(یا دانش‌آموز)برای انتقال قدرت،ضعف یا توصیه‌ها فراهم می‌آوریم.بازخورد،اطلاعات مفیدی است که دانش‌آموزان به دست می‌آورند.و آنها را برای شناخت،فکر کردن یا کوشش،راهنمایی و آمـاده مـی‌کند.بازخوردهایی که اساس انگیزه‌اند،۵ مورد را شامل می‌شوند:
۱.یادگیری آن را کنترل کرده و تا زمان وجود بازخورد،در کنترل آن است.
۲.نشان‌دهنده صحت،میزان موفقیت یا پیشرفت دانـش‌آموز اسـت.
۳.وابسته به زمان است و الزامـا فـوری نیست.بعضی اوقات بازخورد تصحیح‌کننده فوری مورد انتظار نیستو تنها فراگیرنده می‌داند چه وقت بهترین زمان برای نشان دادن آن است.
۴.بازخورد منظم است. فرصت‌های بـازخورد در هـنگام فعالیتهای یادگیری باید هـر ۲۰-۱۰ دقـیقه به وجود بیاید.
۵.قابل داوری نیست.بازخورد مناسب اطلاعات ویژه‌ای برای تشخیص سره از ناسره به وجود می‌آورد و مبتنی بر تحسین یا تنقید نیست.
بازخورد انگیزه‌دار وقـتی بـه وجود می‌آید که فرد در اندیشه‌یا پیشرفت گروه‌ها شرکت دارد.
محتوا را با موسیقی درآمیزید
وقتی از ما خواسته می‌شود حروف الفبا را نام ببریم،آهنگی را که در مدارس ابتدایی در هنگام یادگیری آنها به کار مـی‌رفت،بـه یاد مـی‌آوریم.طی قرن‌ها، مردم از آوازها،ترانه‌ها،وزن‌ها و اشعار برای به خاطر سپردن استفاده کرده‌اند. بنابراین چرا ما ایـن کار را در کلاس ادامه ندهیم؟
سرودی بسازید و به دانش‌آموزان یاد دهید که حـاوی نـکات مـهم باشد.بهتر است این کار را به عهده دانش‌آموزان بگذارید.اما در هر حالت،حافظه از این طریق تقویت مـی‌شود.
بـرای اصلاح روش‌ها،به یاد آوریم و دوباره کوشش کنیم
دانش‌آموزان،به‌ویژه در ابتدای ترم،تـعهد مـا را بـرای ساختن یک اجتماع یادگیرنده،مورد آزمون قرار می‌دهند. بعضی از دانش‌آموزان در طول سال ما را می‌آزمایند و دنـبال نشانه‌هایی هستند تا دریابند تا چه حد در گفته و عمل هماهنگی داریم.
وقتی دانـش‌آموزان با به هم زدن قـوانین یـا بی‌اعتنایی به روش‌ها ما را می‌آزمایند، (به تصویر صفحه مراجعه شود) یک راه برای نمایش محترمانه تعهد آن است که فرصتی برای«یاد آوردن و سعی دوباره»به وجود آوریم.
هرگاه دانش‌آموزی یا گروهی نـطم را به هم می‌زنند یا پیروی از روش‌ها را فراموش می‌کنند،از آنها بخواهید کار را متوقف کنند.سپس آنها را راهنمایی کنید با رعایت اصول و روش‌ها کار را به درستی انجام دهند.هرگز به آنها پرخاش نـکنید؛بـلکه تنها«به یاد آورید و مجددا کوشش کنید.»برای مثال،اگر دانش‌آموزی قلمی را از روی میز دوست مجاور خود برداشت،به او بگویید«به نظر می‌رسد ما راه و روش عاریه گرفتن چیزها را فراموش کرده‌ایم؛کمی صـبر کـن،روشهای قبلی را بیاور دوباره تمرین کن تا کار صحیح باشد.»
مواظب باشید سرزنش و تنبیه نکنید و بی‌دلیل پاداش ندهید.تنها در مقام یک مربی،که تمرین‌ها را هدایت می‌کند،آنها را برای کـار خـوبشان تشویق کنید.
روش‌ها را پیش‌بینی کنید و آموزش دهید
از طریق پیش‌بینی و تشخیص روش‌ها کلاسی کارآمد،با ساختار مناسب و پویا تشکیل دهید.روش‌هایی که کلاس را برای همه مطبوع‌تر و مؤثرتر می‌کنند عبارت‌اند از:
گـردش کـار در کـلاس؛
ورود به کلاس و ترک آن؛
جلب دقـت پسـ از یـک بحث گروهی یا فعالیت؛
استفاده از رنگ‌های مناسب؛
در نظر گرفتن اتاق استراحت.
وقتی روش‌ها را یاد می‌دهید، همواره آنها را جدا از محتوا مطرح سـازید.ایـن کـار سبب می‌شود که دانش‌آموزان شما را جدی بگیرند،بـه روشـ‌ها توجه کنند و آنها را خوب یاد بگیرند.موارد زیر،مراحل مهمی برای تدریس روش‌هاست:
۱.از دانش‌آموزان بخواهید اهمیت روش‌ها را شرح دهـند.
۲.ضـمن شـرح دادن،آنها را به کمک مدل نشان دهید.
۳.یادگیری‌ها را در عمل کنترل کـنید.
۴.از دانش‌آموزان بخواهید روش‌ها را بدون نظارت و داوری به درستی انجام دهند.
۵.دانش‌آموزان را وادار سازید روش‌ها را حداقل یک بار تمرین کنند، زیـرا«تـمرین بـاعث داوم و پایداری می‌شود».
۶.قبل از آن‌که دانش‌آموزان روش‌ها را به کار گیرند،اطمینان حـاصل کـنید که آنها را به یاد می‌آورند و درک کرده‌اند.
۷.روشهای غلط را بدون داوری و به طریقی تربیتی،اصلاح کـنید.
بـا شـرکت دیگری،درس را مرور کنید
وقتی دانش‌آموزان در زمینه محتوای تدریس‌شده معلومات کافی به دسـت آورنـد،بـه آنان ۵ دقیقه فرصت دهید تا آنها را به یاد آورند و وسعت بخشند.در این زمینه از یـک شـرکت‌کننده دیـگر استفاده کنید تا کار جنبه تفریحی پیدا کند.
۱.از شـاگردان بـخواهید گروه‌های دو نفری تشکیل دهند.اگر تعداد افراد فرد است،از یکی بخواهید نقش مـشاهدگر را بـازی کـند.
۲.وقتی افراد دو نفری کار می‌کنند، نقش هرکدام را مشخص سازید.
۳.از شاگردان بخواهید در طول ۵ دقیقه بـه قـواعد زیر عمل کنند:
آنها می‌توانند از یادداشت‌ها یا منابع استفاده کنند.
هربار،تنها یـکی از آنـ‌ها پاسـخ‌گوست.
به نوبت از هم سئوال کنند.
آن‌هایی که می‌پرسند،از تکرار مطلب خودداری ورزند.
نباید هم‌زمان از هـم سـئوال کنند.
پاسخ‌گو مجبور نیست همه مطالب را پاسخ دهد؛بلکه می‌تواند به آنـچه بـه یـاد دارد،اکتفا کند.
از گواهینامه‌های خود ساخت دانش‌آموزان استفاده کنید
دانش‌آموزان همواره با تکلیف در منزل کنار نـمی‌آیند.بـراساس یـک عقیده،کار در منزل از حجم کار در کلاس می‌کاهد و نگرش‌ها و انگیزه را در دانش‌آموزان گسترش مـی‌دهد.
زمـینه:در آمریکا،مسؤولان هر ایالت برای شهروندانی که با استانداردهای موردنیاز آشنا شده‌اند و استحقاق رانندگی دارند،گـواهی (بـه تصویر صفحه مراجعه شود) رانندگی صادر می‌کنند.گرفتن گواهینامه رانندگی به ایـجاد انـگیزه از سوی مقامات نیازی ندارد و نتیجهء یک نـیاز طـبیعی اسـت.
یک راه برای پیشبرد نگرش و رفتار از طریق تـعیین تـکلیف برای منزل،آن است که درباره چند و چون گرفتن گواهینامه رانندگی بحث کـنید و مـشخص سازید که اخذ گواهینامه نـیاز بـه انگیزه نـدارد و در اثـر انـتخاب و نیاز یک شهروند،امکان‌پذیر است.تـأکید کـنید که داشتن گواهینامه حق هر شهروند و امری طبیعی است و مسؤولان آن را در حکم پاداش یـا تـنبیه به شخص نمی‌دهند.
دوباره«گواهینامه خـودساخت» برای دانش‌آموز و مربوط بـه آنـ‌هایی است که می‌خواهند برای کـار خـود معیاری قایل شوند.پس به خود دانش‌آموزان مربوط است که برای کارهای خوبی کـه انـجام می‌دهند و نمره‌ای که اخذ کـرده‌اند،اقـدام کـنند.
زمانی که دانـش‌آموزان گـواهی‌نامه دارند،می‌توانند آن را نشان دهـند و تـمام نمره را برای فعالیتهای منزل دریافت کنند.به این طریق،دانش‌آموزان مهارت و دانش خود را از طـریق تـمرین افزایش می‌دهند.گواهینامه خودساخت مانع از آن نـیست کـه دانش‌آموزان در آزمـون‌های کـوچک و بـزرگ کلاس شرکت کنند.
از شـنوندگان ارزشمند استفاده کنید
دانش‌آموزان هم مانند هر ورزشکار یا هنرپیشه تمایل دارند برای کسانی کـه بـرایشان محترم‌اند،کار دشوار و مهمی را انجام دهـند.ایـن کـار بـسیار پرانـگیزه (به تصویر صـفحه مـراجعه شود) است.در این زمینه،راه‌ها و شنوندگان زیادی وجود دارند که می‌توان از آنها استفاده کرد.
۱.از دانش‌آموزان بـخواهید آنـچه را کـه تولید کرده‌اند،با دیگران سهیم شوند.
۲.اثـر دانـش‌آموزان را روی دیـوار، در مـجلات یـا در سـالن،به نمایش بگذارید.
۳.از والدین و اعضای انجمن خانه و مدرسه دعوت کنید تا چیزهایی را که از سوی دانش‌آموزان عرضه می‌شود و حاصل یادگیری و موفقیت آن‌هاست، تماشا کنند.
۴.از دانش‌آموزان بخواهید حرف‌های تـازه خود را برای دوست بغل دستی تعریف کند.
۵.از دانش‌آموزان بخواهید والدین خود را متوجه کار خود کنند تا آنها با نوشتن یادداشت،به داشتن چنین فرزندی افتخار کنند.
۶.از دانش‌آموزان بخواهید از هر طـریق(مـانند اینترنت)کار خود را در معرض نمایش بگذارند و بازخورد آن را دریافت دارند.
۷.از دانش‌آموزان بخواهید گروه‌هایی تشکیل دهند و از:راهبردها، تحسین،پرسش و تصحیح آنها بهره‌مند گردند.
↩️ لینک عضویت
