…اگر بخواهیم پژوهش را براساس سوال ذهنی تعریف کنیم به ابتدایی ترین شیوه پژوهش در بین انسان ها خواهیم 
رسید اما اگر پژوهش بر مبنای مجموعه فعالیت‌های بدیع، خلاق، نوآورانه و نظام یافته تعریف شود ذهن از یک امر مجهول به معلومات خواهد رسید.
در اهمیت فعالیت های پژوهشی آمده رویکرد های پژوهش محور نه تنها موجب بهبود وضعیت موجود خواهد شد بلکه نقش موثری در کم کردن هزینه ها و آزمون و خطای یک طرح دارد.
با این شرایط باید بپذیریم که هر نوع پیشرفت و توسعه در زمینه های مختلف ارتباط مستقیمی با تحقیقات علمی دارد و رشد و توسعه کشورهای پیشرفته، در نتیجه سرمایه‌گذاری در بخش پژوهش نهادینه شده است.
– اما لازمه پژوهش هدفمند و نهادینه شده در جامعه چیست؟
۱- هر چند که پژوهش و شکل گیری سوال در ذهن فرد یک خصیصه است که انسان را از سایر موجودات دیگر متفاوت می کند اما پژوهش هدفمند و نهادینه شده متفاوت از سوالات روزمره ای است که در ذهن فرد شکل خواهد گرفت.
پژوهش باید به عنوان یک گام اساسی برای رسیدن به علم و راهکار علمی در سطوح مختلف علمی جامعه گسترش پیدا کند. البته نباید فراموش کنیم هر بخش یا قشری از جامعه در قالب علوم مختلف نیاز به شیوه خاصی از پژوهش دارند.
در این زمینه شکستن جامعه آماری پژوهش و خارج کردن انحصار آن از دوره های آموزش عالی و تحصیلات تکمیلی، اقدامی است که می تواند به خوبی زمینه را برای نهادینه کردن پژوهش هموار کند.
با شکستن انحصار پژوهش این فعالیت دیگر مربوط به یک گروه یا قشر خاص نیست و می تواند در نهادهای اموزشی کشور در سنین مختلف پیگیری شود.
۲- دیگر راهکار موثر در نهادینه کردن پژوهش در جامعه گسترش مدارس پژوهش محور است.
به عبارتی یادگیری همزمان آموزش و پژوهش در مدرسه می تواند فرد را به آموزنده ای تبدیل کند که به تنهایی در مسیر زندگی قدرت رسیدن به برخی از مجهولات ذهنی و ریشه مشکلات داشته باشد.
اگر رویکرد از آموزش محور به سمت پژوهش سوق پیدا کند کسانی که ذهن خلاقی برای فعالیت های پژوهشی دارند تنها به نتایج پژوهش های پیشین اکتفا نکرده بلکه سعی در تکمیل این پژوهش ها در ادامه دارند.
۳- در شرایط کنونی پژوهش در مدارس در سایه آموزش به حاشیه رفته است. آموزشی که در آن تنها بر نتایج پژوهش های پیشین تاکید می شود بلکه این احتمال وجود دارد که قدرت خلاقیت را از دانش آموزان بگیرد.
رویکرد پژوهش محور زمانی می تواند در مدارس کشور گسترش پیدا کند که شیوه تدریس و آموزش در نظام تعلیم و تربیت ما به گونه ای باشد که دانش آموزان به مطالعه کتاب‌های درسی اکتفا نکرده و خود با بررسی منابع موجود در موضوع‌های درسی، به گسترش دانسته های بپردازند.
در این مدارس به جای آن که چگونه قبول شدن به دانش آموز آموخته شود باید حس چگونه آموختن در دانش آموزان تقویت شود.
اگر چنین رویکردی برای طولانی مدت در محیط آموزش و پرورش نهادینه شود دانش آموزان امروز پژوهشگران فردا می شوند و که با تلاش خود مرزهای علمی را گسترش خواهند داد.
۴- لازمه پژوهش محور کردن مدارس،نظام آموزش و پرورش پویا است که با نوآوری در شیوه تدریس، از ایستایی حفظیات چند دهه گذشته خارج می شود. در این نظام آموزشی دانش آموز به جایگاه واقعی پژوهش پی خواهد برد.
اگر چنین مهمی تحقق پیدا کند حس کنجکاوی و اشتیاق به تحقیق در علم آموز تقویت شده و استعدادهای وی از حالت بالقوه به بالفعل می رسد.
۵- برای اجرای برنامه های پژوهشی در مدارس باید سنین پایین جامعه مورد توجه قرار گیرد. اگر آموزش«چگونه فکر کردن» و «راه حل یافتن پاسخ مساله» به درستی برای کودکان تعریف شود با توجه به حس کنجکاوی این افراد در سن پایین، آنان به خوبی می توانند طعم تفکر از راه شنیدن و دیدن بچشند
رویکرد مواجه ساخت دانش آموزان با پرسش و ترغیب وی برای یافتن پاسخی به آن، نه تنها فرد علم آموز را در مسیر یادگیری بهتر قرار می دهد بلکه مهارت های اساسی تفکر چون شناسایی، تبیین مسائل و آزمون فرضیه ها را به آنان می آموزد .
۶- اهمیت و جایگاه پژوهش براساس آنچه گفته شد یکی از ضرورت هایی است که باید به سرعت در دستور کار معلمان، مدیران و مسوولان نظام اموزشی کشور قرار گیرد.
بی شک کوتاهی در این زمینه و نبود نگرش پژوهش در بین مسوولان آموزشی فقر و جاماندگی علمی را به همراه خواهد داشت. ایرنا
———————–
↩️ کانال مقاله ها 👇
