نام کتاب:دنیای یادگیری در مدرسه
نویسنده:جان،پی.کیوز
مترجم:فرخلقا رئیس دانا
ناشر:پژوهشکدهء تعلیم و تربیت
نوبت چاپ:اوّل،شهریور ۱۳۷۶
تیراژ:۳۰۰۰ نسخه
تعداد صفحات:۱۴۸
قیمت:۲۵۰ تومان
این کتاب که اوّلین اثر از مجموعهء متون علمی-پژوهشی پژوهشکدهء تعلیم و تربیت است، مشتمل بر یافتههای کلیدی منتخب از مطالعات پیشین انجمن بینالمللی ارزشیابی تحصیلی ( IEA )میباشد.در این اثر،ابتدا یافتههای مهم و اساسی یازده مطالعه از مجموع مطالعات انجام شده در موضوعهای متفاوت عرضه شده است.سپس گزارش نتایج پانزده مطالعهء ویژه که طی ۳۵ سال تحقیق،یعنی از زمان تأسیس انجمن تاکنون،صورت گرفته،ذکر شده است.این گزارش نتایج کوششهای IEA برای دستیابی به شناخت فرآیند آموزش و اصلاح و تغییر در سیاستها و خطمشیهای آموزشی و نیز برنامههای درسی است و میتواند زمینه را برای تغییرات فوق هموار سازد.همچنین در این اثر برای هریک از یافتههای کلیدی،دستآوردهای مهم قابل استفاده در برنامهریزی آموزشی ارائه شده است.
یازده یافتهء پژوهشی اوّل این کتاب در برگیرندهء موضوعهای زیر است: ۱.تفاوتهای پیشرفت تحصیلی در میان کشورها؛این تحقیق به تفاوت بارز میان کشورهای بیشتر پیشرفته و کمتر پیشرفته در زمینهء پیشرفت تحصیلی و اینکه میزان پوشش تحصیلی در کشورهای کمتر پیشرفته کامل نیست،پرداخته است.
۲.تأثیر ماندگاری در مدرسه؛این تحقیق به این مهم پرداخته است که میانگین پیشرفت تحصیلی در سال آخر دورهء دوم آموزش متوسطه در یک کشور با نسبت گروه سنی شاغل به تحصیل یا نسبت دانشآموزان شرکتکننده در کلاسهای مربوط به موضوع مورد مطالعه، رابطهء معکوس دارد.
۳.بهترینها صدمه نمیبیند؛در این تحقیق چنین نتیجه گرفته شده که دانشآموزان تواناتر از افزایش نرخ ماندگاری در مدرسه صدمه نمیبینند.
۴.تأثیر تقویم زمانی برنامهء درسی؛در این تحقیق نتیجه گرفته شده است که بین موفقیت تحصیلی در درس ریاضیات،زبان فرانسه بهعنوان زبان خارجی و درس علوم با مدت زمانی که برای آموزش این درسها در تقویم زمانی برنامهء درسی تخصیص داده میشود؛ چه در مقایسهء میان مدارس داخل کشور و چه در مقایسهء میان کشورهای مورد بررسی، همبستگی مثبت وجود دارد.
۵.نقش زمان صرف شده برای انجام تکالیف درسی؛از این تحقیق نتیجه گرفته شده است که اهمیت نقش«زمان»در انجام تکالیف درسی و تأثیر آن در پیشرفت درسی نسبت به نقش سایر عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی،در درجات بعدی قرار میگیرد.
۶.فرصت یادگیری؛در این تحقیق این نتیجه حاصل شده است که میان سطح متوسط پیشرفت تحصیلی دانشآموزان سراسر دنیا با فرصتهایی که آنها برای یادگیری محتوای سؤالهای آزمون در اختیار داشتهاند،رابطهء مثبت و معنادار وجود دارد.
۷.کتاب درسی و تأثیرات آن؛در این تحقیق نتیجه گرفته شده است که در کشورهای در حال توسعه،استفاده از کتاب درسی در یادگیری دانشآموزان تأثیر میگذارد؛در حالی که نتایج مطالعات در کشورهای بیشتر پیشرفته مؤید چنین نظری نیست.
۸.تأثیر منابع و مواد خواندنی در خانه؛این تحقیق به این نتیجه رسیده است که میزان فراهم بودن منابع و مواد خواندنی در خانه با پیشرفت تحصیلی دانشآموزان ارتباط مستقیم دارد؛ درست مانند تأثیر شاخصهای دیگر کاربرد زبان در خانه،مثل استفاده از لغتنامهها و تأثیر یکسانی یا عدم یکسانی زبان گفتوگو در خانه با زبانآموزش.
۹.موقعیت خانواده؛این تحقیق نشان داده است که اندازهگیریهای مربوط به چگونگی ارتباط پیشرفت تحصیلی با وضعیت اقتصادی-اجتماعی یا موقعیت خانواده در تمامی
کشورها،در تمامی سطوح سنی و در مورد تمامی مواد درسی،رابطهء مثبت دارد.
۱۰.شرایط یادگیری عاملی مؤثر و تعیینکننده؛یافتهء این تحقیق نشان داده است که مقدار تأثیر شرایط یادگیری مدرسهای،در بعضی مواد درسی،مساوی یا بزرگتر از تأثیر شرایط محیط خانواده است.
۱۱.تفاوت پسران و دختران در پیشرفت تحصیلی؛از این تحقیق نتیجه گرفته شده است که میان سطح پیشرفت تحصیلی دختران و پسران تفاوتهایی وجود دارد که از نظر اندازه، جهت،موضوع درس و طول زمان در کشورهای مختلف تغییر میکند.برداشت چنین است که این تفاوتها ریشهء اجتماعی دارند.
عنوانهای پانزده مطالعهء ویژه و دستآوردهای مهم آنها برای برنامهریزی آموزشی: ۱.مطالعهء مقدماتی در دوازده کشور؛این تحقیق ثابت کرده است از مطالعات بین کشوری میتوان اطلاعاتی معنیدار در زمینهء پیشرفت تحصیلی به دست آورد.با استفاده از ترجمهء دقیق ابزارهای سنجش میتوان تأثیر عامل زبان را به حداقل رساند.
۲.اوّلین مطالعهء بینالمللی ریاضیات؛نتیجهء این تحقیق نشان میدهد که تمامی نظامهای آموزشی،به نوعی از نابرابری آموزش میان گروههای متفاوت دانشآموزی رنج میبرند.
۳.اوّلین مطالعهء بینالمللی علوم؛حاصل این تحقیق معلوم کرده که کسب موفقیت در آموزش علوم در مدارس متوسطه نیاز به وجود معلمان علوم توانا،متعهد و مسؤول دارد.
۴.مطالعهء خواندن و درک مطلب؛یافتهء این تحقیق به ما میگوید مدارس باید برنامههایی تدارک ببینند که مهارتهای خواندن و درک مطلب را در گروه دانشآموزان سالهای آخر دورهء ابتدایی و دورههای آموزش متوسطه پرورش دهد.
۵.مطالعهء آموزش ادبیات؛این تحقیق ثابت کرده است که سیاستها و برنامههای آموزشی ویژه برای بالا بردن درجهء علایق پسران به ادبیات و به تبع آن افزایش سطح پیشرفت تحصیلی آنها در این امر،لازم و ضروری است.
۶.مطالعهء زبان فرانسه بهعنوان زبان خارجی؛پیام این تحقیق در مورد دانشآموزان متوسط در برنامهء آموزش رسمی،تحت شرایط معمولی آموزشی چنین است که برای آماده کردن آنها در یک سطح قابلقبول در چهار زمینهء خواندن،گوش دادن،صحبت کردن و نوشتن فرانسه بهعنوان یک زبان خارجی،بین شش تا هفت سال آموزش لازم است.این برآورد میتواند در مورد دانشآموزان تواناتر و نیز دانشآموزانی که انگیزهء بیشتری برای یادگیری زبان دارند،به اندازهء یک سال کاهش داده میشود.
۷.مطالعهء زبان انگلیسی بهعنوان زبان خارجی؛این تحقیق معلوم داشته است که آموزش
موفق انگلیسی بهعنوان زبان خارجی،نسبت به جمعیت زیاد متقاضیان،در درجهء اوّل به انگیزهء قوی از جانب یادگیرنده برای یادگیری این زبان نیاز دارد.
۸.مطالعهء تعلیمات اجتماعی؛این تحقیق به ما میگوید که رشد گرایشها یا نگرشهای اجتماعی و کسب ارزشهای فرهنگی در تمامی سطوح مدرسهای ممکن و میسر است.هر نظام آموزشی باید مشخص کند که ایجاد یا رشد کدام نگرشها و ارزشها باید در مدارس موردنظر باشد و چگونه و با چه شیوههایی یادگیری در این زمینه تسهیل گردد.
۹.دومین مطالعهء بینالمللی ریاضیات؛این تحقیق توصیه میکند برای کسب موفقیت در تدریس و آموزش ریاضیات،دانشآموزان نیاز به داشتن فرصتهای یادگیری برای موضوعهای ویژه دارند.در اختیار گذاشتن چنین فرصتهایی،به برنامهریزی مشخص و تدریس منظم و برنامهریزی شده نیازمند است.
۱۰.مطالعهء محیط کلاس درس؛تحقیق ثابت میکند که تدریس موفق طرح درس مناسب دارد تا وظایف آموزش را جزءبهجزء مشخص کند و نیز به یادگیری نظامدار و تقویت نگرشهای مثبت و دلخواه در موضوع مورد آموزش بپردازد.
۱۱.دومین مطالعهء بینالمللی علوم؛نتیجهء این تحقیق این است که به علت افزایش تأکید بر آموزش علوم در سالهای اخیر،پیشرفت تحصیلی دانشآموزان در این درس باید همواره از جانب نظامهای آموزشی کنترل شود و کوششهایی به عمل آید تا سطح پیشرفت علمی دانشآموزان پیوسته ارتقا یابد.
۱۲.مطالعه در مورد نگارش[انشا]؛در این تحقیق ثابت شده است برنامههایی موردنیاز است که فاصلهء میان دختران و پسران را در توانایی نگارش[انشا]تقلیل دهد و شرایط همسانتری را در آموزش این درس برای آنان فراهم آورد.
۱۳.مطالعه در مورد زبانآموزی؛تحقیق میگوید برای افزایش توانایی دانشآموزان در زبانآموزی و خواندن،مطالعهء داوطلبانه و خارج از مدرسه،بویژه در مورد دانشآموزان دورهء ابتدایی،باید تشویق و حمایت شود.
۱۴.مطالعهء نقش کامپیوتر در آموزش و پرورش؛این تحقیق توصیه میکند که باید به این مسأله که چگونه میتوان از کامپیوتر مدارس در جهت افزایش کیفیت تدریس و کارآیی و ثمربخشی یادگیری به بهترین وجه استفاده کرد،توجه بیشتری معطوف شود.
۱۵.مطالعهء آموزش پیشدبستانی؛پیام این تحقیق این است که از آنجا که کودکان زیادی زمانی قابلملاحظه از اوقات روزانه را در مهدکودکها میگذرانند،ضرورت دارد برنامههای نظامدار و منسجم چنان طراحی شوند که ارائه خدمات اینگونه مؤسسهها، تأثیری بهینه بر رشد جسمانی،عقلانی و عاطفی-اجتماعی کودک بگذارد.
منبع : تعلیم و تربیت (آموزش و پرورش) » شماره ۴۸