وحید شریعت/ روانپزشک و استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران
ناامیدی زمانی در یک جامعه اتفاق میافتد که افراد احساس میکنند در سرنوشت و اتفاقاتی که در اطرافشان میافتد تأثیرگذار نیستند یا اعمالی که انجام میدهند منجر به تغییر دلخواهشان در جامعه نمیشود. زمانی که در یک مقطع زمانی در یک جامعه شور و امید ایجاد میشود و مردم برای رسیدن به اهدافشان تلاش میکنند اما میبینند بهرغم راههای مختلفی که میروند تلاش هایشان نتیجه نداده است دچار ناامیدی آموخته شده میشوند. همین مسئلهای که امروز در جامعه نیز با آن روبهرو هستیم، یعنی در مسائل اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و…در اصطلاح روانشناسی به «درماندگی آموخته» دچار شدهایم. این وضعیت ناخوشایند و خطرناکی است که افراد در شرایط فعلی به سمت آن میروند و در نتیجه نسبت به هر چیزی که اتفاق میافتد، غیرفعال یا بیتفاوت میشوند یا فقط نفع شخصی را درنظر میگیرند و به این فکر میافتند که قابلیت اصلاح در جامعه چندان وجود ندارد.باتوجه به این شرایط معتقدم یک تغییر اساسی با هر هزینهای که دارد، باید در جامعه اتفاق بیفتد؛ هنوز راههایی برای تغییر، اصلاح و ایجاد امید در جامعه وجود دارد. اگر رعایت قانونمداری در همه افراد جامعه در همه سطوح اتفاق بیفتد و هر کس زورش رسید به نوعی قانون را دور نزند میتوانیم امیدوار باشیم که حس ناامیدی مقداری در جامعه کمتر شود، حس تبعیض و فساد در جامعه به ناامیدی دامن میزند و مبارزه جدی با این اتفاق و ایجاد شفافیت درجامعه به حس امیدواری کمک میکند. از طرف دیگر در برخوردهای اجتماعی شاهد واکنشهایی از سوی ساختار رسمی هستیم که قبلا آزموده شده اما نتیجهبخش نبوده و غیرمفید بودن آن به اثبات رسیده است؛ مانند مسدود یا فیلتر کردن شبکههای مجازی و… که نتیجه آن مقاومت بیشتر افراد و حتی سرخوردگیهای اجتماعی است. به اعتقاد من باید به این روشهای برخوردهای اجتماعی پایان داد و با مردم فضای گفتوگوهای اجتماعی را شکل داد. بهصورت کلی راهکارهایی که برای کنترل و مدیریت ناامیدی لازم است را باید روانشناسان و جامعهشناسان به دولتمردان ارائه داده و حاکمیت این راهکارها را بدون توجه به سلایق سیاسی نخبگان در معرض آزمون قرار دهند اما متأسفانه گویا برخی دولتمردان در یک جو بدبینی قرار دارند و تصور میکنند افرادی که مخالف نظر آنها صحبت میکنند درصدد ضربه زدن به کشور هستند و دشمن محسوب میشوند درصورتی که باید باب گفتوگو با متخصصان ایجاد شود و اتاقهای فکر با حضور نخبگان در کشور شکل بگیرد. دولتمردان باید درنظر داشته باشند که از جمعبندی دیدگاههای مختلف متخصصان و نخبگان کشور میتوانند به راههای اصلاح شرایط اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و… برسند. دولتمردان باید با اقدامات عملی، امیدواری و نشاط را به بدنه جامعه تزریق کنند و به یاد داشته باشند که با شعار دادن چیزی محقق نمیشود.
—————-
کانال مقاله ها 🌺 @eduarticle
