علیرضا حاجیانزاده دبیر ششمین جشنوارهی کتابهای آموزشی رشد
رشد و توسعهی فناوریهای نوین ارتباطی و اطلاعاتی در سالهای اخیر،نقش و جایگاه آموزشهای غیر رسمی در فرایند یاددهی-یادگیری را غیر قابل انکارکرده،چنانکه کارکرد آنها در بسیاری از عرصههای آموزشی سهمی برابر با آموزشهای رسمی یافته است.
از اینرو،اگر کتابهای آموزشی در بازار نشر،طی فرایندی برنامهریزی شده و مطابق با معیارها و موازین علمی و آموزشی در جهت اهداف آموزشی و تربیتی منتشر شوند و مورد حمایت قرار گیرند میتوانند نقش بهسزایی در تأمین منابع مطالعاتی دانشآموزان و معلمان داشته باشند.
متأسفانه ایجاد نیازهای کاذب موجب تقاضای کاذب شده و برخی ناشران را به سمت و سوی پاسخگویی به این نیاز سوق داده است. به همین جهت برای ساماندهی حوزهی نشر،علاوه بر ارائهی استانداردها و معیارها،مبادی تولید نیازهای کاذب که از جملهی آنها روشهای سنجش برای ورود به آموزش عالی و موارد مشابه است،نیاز به اصلاح و تحول دارد.
از طرفی،ایجاد سامانهی مناسب برای خرید کتاب،تجهیز کتابخانههای مدارس و سایر کتابخانههای عمومی کشور و همچنین برگزاری نمایشگاههای کتاب میتواند در جریان حمایت از تولید آثار مناسب و همسو با برنامهی آموزشی و تربیتی کشور قرار گیرد.
طرح سامانبخشی کتابهای آموزشی از ۷ سال گذشته در وزارت آموزش و پرورش به اجرا گذاشته شده و با تبیین سیاستها و استانداردهای کتابهای آموزشی و اعلام نیازهای آموزش و پرورش به ناشران،به شناسایی کتابهای مناسب و مرتبط با برنامهی درسی پرداخته و برای معرفی و حمایت از آن کتب،در قالب کتابنامهی رشد که شامل فهرست توصیفی کتابهاست و نیز انتشار عناوین آن کتابها در پایان کتب درسی مرتبط،برنامهریزی کرده و گامهای مؤثری برداشته.همچنین جشنوارهی کتابهای آموزشی رشد ششمین دورهی آن،به کتابهای دوره ابتدایی و راهنمایی تحصیلی اختصاص یافته است،به منظور ارزشیابی کتابهای موجود و بررسی کیفیت،انتخاب و معرفی کتابهای برگزیده و تشویق و حمایت از پدیدآورندگان کتابهای آموزشی که بیشترین نقش را در تحقق اهداف برنامههای آموزشی داشتهاند شکل گرفت.
همچنین تبیین و انتقال سیاستها،هدفها و برنامههای آموزش و پرورش در حوزهی کتابهای آموزشی و بالاخره فراهم آوردن امکان تبادلنظر میان پدیدآورندگان کتابهای آموزشی و کارشناسان برنامهریزی درسی،از جمله اهداف این جشنواره است.
جشنوارهی ششم در یک نگاه
دفتر انتشارات کمکآموزشی وزارت آموزش و پرورش که عهدهدار اجرای طرح سامانبخشی کتابهای آموزشی و برگزاری این جشنواره است،برای اجرای ششمین جشنواره،کار خود را با فراخوان جشنوارهی کتابهای آموزشی که در فروردینماه سال جاری اعلام شد،آغاز کرد و هیئت داوران،متشکل از کارشناسان متخصص و آشنا به نیازهای برنامهی درسی از سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی،معلمان باتجربه و آگاه به نیازهای مخاطبان(با معرفی معاونت آموزش و پرورش عمومی)،اساتید مرتبط با حوزهی درسی از مراکز علمی و دانشگاهی و نمایندگان تشکلهای ناشران، در ۲۱ حوزهی درسی،کار بررسی و داوری کتابها را بر اساس آئیننامهی مصوب،طی ۵ ماه فعالیت فشرده به انجام رساندند و نتایج نهایی را اعلام کردند.در هرحوزهی درسی،رتبههای اول به عنوان کتابهای برگزیده معرفی شدند و علاوه بر ۱۶ عنوان کتاب برگزیده،۴۳ عنوان کتاب نیز شایستهی تقدیر تشخیص داده شد.
بدینترتیب در این دوره مجموعا ۵۹ عنوان آثار برگزیده و تقدیری و همچنین ۶ ناشر برگزیده مورد تشویق قرار گرفتند.به علاوه،از میان ۱۷۰۸ عنوان کتاب ثبت شده در دبیرخانهی جشنواره،۷۹۶ عنوان کتاب که قریب به ۵۰% کتابهای موجود را شامل میشود، مناسب تشخیص داده شد و به کتابنامههای رشد راه یافته است و فهرست آنها در پایان کتابهای درسی نیز درج خواهد شد.
از جمله دستاوردهای این جشنواره،توصیف وضع موجود بازار نشر و مشخص شدن کمبود کتابهای آموزشی متناسب با برنامهی درسی،در حوزههای تربیتبدنی،هنر،علوم اجتماعی،جغرافیا،تاریخ، عربی،حرفهوفن،آمادگی دفاعی و تعلیم و تربیت دینی و قرآن مربوط به دورههای تحصیلی ابتدایی و راهنمایی برای دانشآموزان و معلمان است که تلاش مضاعف پدیدآورندگان و ناشران را برای رفع این کمبودها میطلبد.