از نظر تعریف اضطراب و هراس از مدرسه به ترس نامعقول و شدید نسبت به چیزی یا موقعیتی یا مکانی گفته می شود .از آنجایی که هراس و اضطراب بهم نزدیک هستند لذا هراس یا به زبان عامیانه ترس از مدرسه ، اختلال اضطراب مدرسه نیز گفته می شود.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از پایگاه اطلاع رسانی نظام پرستاری،شدت اضطراب و ترس به حدی است که موجب اختلال فعالیت و زندگی فرد در آن زمینه خاص می شود.
در هراس از مدرسه کودک از رفتن به مدرسه اجتناب می کند یا در صورت اصرار در رفتن به مدرسه با اختلالات روانی و رفتاری یا جسمی همراه خواهد بود.
اضطراب یا هراس از مدرسه را در واقع بایستی شکل شدیدتر خجالت دانست که در آن کودک شدیدا از تعامل و مواجهه و مورد توجه و ارزیابی قرار گرفتن توسط هم کلاسی ها و معلمین مضطرب و نگران است و می ترسد که کاری خجالت آور از او سر زند یا مورد تحقیر و سرزنش دیگران قرار گیرد . ترس از مدرسه را می توان پیش درآمد اضطراب جدایی دانست ( در واقع در صورت عدم اصلاح آن به اضطراب اجتماعی تبدیل خواهد شد).
بایستی توجه داشت که مدرسه گریزی با امتناع و اجتناب از مدرسه رفتن متفاوت است زیرا در اولی کودک احساس چندانی در رفتن و نرفتن به مدرسه ندارد و کودک از مدرسه فرار می کند و معمولا از والدین خود نیز مخفی نگه می دارد و درگیر کارهای خلاف و ضد اجتماعی می شود.
مدرسه گریزی نوعی اختلال رفتاری بوده و معمولا در زمینه اختلافات و مشکلات جدی خانوادگی ، تجربیات بسیار بد و شدید و استعداد ژنتیکی بروز می کند و از طریق مجموع اصلاح عوامل زمینه خانوادگی ، رفتار درمانی و خانواده درمانی مورد اصلاح قرار می گیرد.
در اضطراب یا هراس از مدرسه به دلیل پس زمینه های روانی کودک ، مدرسه جای شکست و عدم موفقیت و محل پیدا کردن احساس بد نسبت به خود است و هر درسی یا فعالیت گروهی فرصتی برای نشان دادن بی لیاقتی و کودنی آنها تصور می شود .هر سوال و جوابی برای کودک زمانی برای تحقیر به حساب می آید.
کودکان برای مقابله با اضطراب و ترس معمولا به طور نا خودآگاه دست به مکانیسم فرار یا انکار می زنند که برحسب شدت هراس و وسعت آن ، جزئیات و روش آنها متفاوت خواهد بود .برخی ممکن است فقط در مورد درس خاص غیبت کنند یا اصلا از رفتن به مدرسه اجتناب کنند.
به عنوان یک قاعده کلی در سیستم های آموزشی تربیتی در مدارس بایستی ترتیبی اتخاذ داده شود تا حد ممکن هیچ دانش آموزی زیر نور افکن تفتیش و سرزنش دیگران ( هم کلاسی ها و معلمان ) قرار نگیرد.
نمرات و تذکرات بایستی به طور خصوصی به دانش آموزان انتقال داده شوند و از هر اقدامی که موجب ایجاد احساس خجالت ، ناتوانی یا زیر سوال رفتن شخصیت کودک شود ، جدا خودداری شود .
هر نوع تنبیه فیزیکی یا بی احترامی و هتک حرمت ،جنایتی در حق کودک و جامعه است و معلمین جزء اولین افرادی باید باشند که با آن مقابله می کنند.
آنچه والدین باید بدانند
– قبل از هر کاری مدرسه یا مهدکودک مناسبی برای فرزندتان انتخاب کنید.
– برای بینایی و شنوایی سنجی و چکاپ فرزندتان به پزشک مراجعه کنید.
– رفتارهای مناسب برای محیط های آموزشی را به فرزندتان آموزش دهید و درباره آن با کودکان صحبت کنید.
– الگوی مناسبی برای فرزندتان باشید. خودتان مطالعه کنید و درباره تأثیر تحصیل و هدفمندی آن برای فرزندتان توضیح دهید.
– با اولیای مدرسه ارتباط مستمر و پویا داشته باشید
– مشکلات روانشناختی کودک مانند اضطراب، بیش فعالی و مشکلات یادگیری قبل از شروع سال تحصیلی را بشناسید و اگر با چنین مشکلات برخورد کردید هر چه زودتر برای رفع آن بکوشید. نگذارید این مشکلات کهنه شوند.
– اگر کودک موفقیتی کسب کرد حتماً او را تشویق کنید.
-کودک را مجبور نکنید که حتماً شاگرد اول شود زیرا کمال گرایی والدین موجب افسردگی و کمبود اعتماد به نفس فرزند می شود.
– از تشویق های اغراق آمیز بپرهیزید زیرا تشویق باید مبتنی بر واقعیت باشد.
راه های مقابله باترس کلاس اولی‌ها
والدین باید ترس دانش آموزان کلاس اولی را از مدرسه جدی بگیرند چون ممکن است علائم آن در بزرگسالی بازگردد.
شکوفه احمدی‌نیا در گفتوگو با فارس اظهار داشت: وابستگی کلاس اولی‌ها به والدین و به خصوص مادر سبب می‌شود تا آنها در چند روز اول مدرسه با مشکلاتی مواجه شوند که باید در روزهای اول نسبت به حل این مشکل اقدام کرد.
وی ادامه داد: در مورد نوآموزانی که وابستگی آنها به مادر در حدی است که سبب ایجاد اختلال در نوآموز می‌شود، بی‌توجهی به این ترس می‌تواند مشکلات زیادی را برای او بوجود آورد.
این روان‌شناس خاطر نشان کرد: کودکان عمدتا علائمی مثل تهوع را از خود بروز می‌دهند و مدام بهانه می‌گیرند که حالشان بد است و شکایت‌های جسمانی دارند در حالی که از درون به اضطراب شدید دچار هستند.
وی با اشاره به این که گذراندن دوره پیش دبستانی برای مبتلا نشدن به این ترس‌ها موثر است گفت: استفاده از روش حساسیت‌زدایی منظم بهترین راهکار برای مقابله با ترس کلاس اولی‌ها از مدرسه و دوری از والدین است.
احمدی‌نیا این روش را این گونه توضیح داد: در این روش والدین و بخصوص مادر در هفته اول هر روز با دانش آموز به مدرسه می‌رود، در هفته دوم دو روز در میان و در نهایت از این طریق حساسیت دانش‌آموز به نبود والدینش از بین می‌رود و مدرسه رفتن و دوری از والدین برای او عادی می‌شود.
وی عنوان کرد: برای درمان ترس از مدرسه، باید علاوه بر روان‌شناس یا روانپزشک از اولیای مدرسه نیز کمک گرفت؛ همچنین مادر دقت داشته باشد که تسلیم بهانه‌های کودک نشود.
این روان‌شناس اضافه کرد: از دعوا و تنبیه این دسته از کودکان بپرهیزند و جلوی مدرسه قاطعانه از کودک خداحافظی کرده و کودک را با اولیای مدرسه تنها بگذارند.
وی در پایان بیان کرد: ترس کلاس اولی‌ها باید جدی گرفته شود چون احتمال بازگشت آن در بزرگسالی وجود دارد.
رئیس انجمن روانپزشکی کودک و نوجوان ایران هم گفت: اگر والدین کودک را در محیط مدرسه رها کنند اضطراب کودک بیشتر می‌شود پس باید با ملایمت، ملاطفت و نرمی با کودک ارتباط برقرارکرد و با حرف زدن با کودک به کاهش اضطرابش کمک کرد.
مهدی تهرانی‌دوست در گفتوگو با فارس، اظهار داشت: اضطراب در برخی کودکان در آغاز سال تحصیلی طبیعی است به خصوص برای کودکانی که وارد دوره پیش‌دبستانی یا کلاس اول می‌شوند.
رئیس انجمن روانپزشکی کودک و نوجوان ایران گفت: این دسته از کودکان چون از محیط خانه وارد محیط دیگری می‌شوند.
با افراد جدید مواجهه می‌شوند و محیط جدیدی را تجربه می‌کنند و از سوی دیگر آزادی‌هایی را که در محیط خانه داشتند در مدرسه ندارند دچار اضطراب می‌شوند.
فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان تصریح کرد: کودکان در ورود به مدرسه در زمان استراحت، نوع تغذیه و زمان بازی خود دچار تغییر شده و طبیعی است که دچار اضطراب شوند.
تهرانی‌دوست ادامه داد: مهمترین مساله در ورود کودکان به مدرسه جدا شدن از والدین به خصوص مادر است و چون کودک چند سال به طور طبیعی در کنار مادر بوده است جدا شدن از مادر برایش سخت است.
رئیس انجمن روانپزشکی کودک و نوجوان ایران افزود: البته اکثریت کودکان در مدت کوتاهی با محیط جدید هماهنگ شده و می‌توانند خود را سازگار کنند.
تهرانی‌دوست با بیان این مطلب که بعضی از کودکان جدای از اضطراب آغاز سال تحصیلی زمینه اضطراب را دارند ،گفت: این دسته از کودکان به زمان بیشتری برای آمادگی نیازمندند و بی توجهی به این مسئله برای خانواده‌ها و اولیای مدرسه مشکل‌آفرین خواهد شد.
فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان تصریح کرد: برای کم شدن اضطراب این دسته از کودکان باید از قبل با کودک صحبت کرد و محیط جدید را به طور عملی به او توضیح داد؛ بدین ترتیب که با هماهنگی اولیای مدرسه قبل از شروع رسمی مدرسه، کودک وارد محیط مدرسه شود کلاس، حیاط، سرویس بهداشتی، سالن غذاخوری و … را ببیند و با معلم و همکلاسی‌هایش آشنا شود.
رئیس انجمن روانپزشکی کودک و نوجوان ایران گفت: اگر این آشنایی در محیط غیردرسی و قبل از آغاز سال تحصیلی انجام گیرد در کاهش اضطراب کودک در زمان مدرسه مؤثر خواهد بود.
تهرانی‌دوست به والدین و اولیای مدرسه تأکید کرد: برای کاهش اضطراب کودکان با هم همکاری داشته باشند و از اعمال هر گونه خشونت برای ورود یا ماندن کودک در مدرسه بپرهیزند.
رئیس انجمن روانپزشکی کودک و نوجوان ایران گفت: اگر والدین کودک را در محیط مدرسه رها کنند. اضطراب کودک بیشتر می‌شود. پس باید با ملایمت، ملاطفت، نرمی و برقراری ارتباط و حرف زدن با کودک به کاهش اضطراب کودک کمک کرد.
تهرانی‌دوست افزود: از طرفی نباید اجازه داد که کودک در خانه بماند و به مدرسه نرود بلکه باید والدین حتی اگر لازم بود دقایقی در کنار کودک در مدرسه باقی بمانند و به تدریج محیط را ترک کنند تا کودک آمادگی لازم را پیدا کند.
فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان تصریح کرد: مدرسه و اولیای مدرسه نقش مهمی در جذب و آرامش کودک دارند و می‌توانند کودک را با روش‌های درست از حالت غریبه و بیگانه خارج کرده و در کاهش اضطراب و آشنایی کودک با محیط جدید مؤثر باشند.
codex09x
