فهیمه طباطبایی/ خبرنگارهمشهری
از تیرماه سال ۱۳۶۶که دانش‌آموزان ایرانی برای نخستین‌بار با اضطراب و نگرانی فراوان به هاوانای کوبا برای المپیاد جهانی رفتند تا در وضعیت بحرانی جنگ، عیار علمی خود را در رشته ریاضی محک بزنند، تا بیست و چهارم تیرماه امسال که قرار است المپیاد جهانی زیست‌شناسی در کشورمان برگزار شود، ۳۱سال می‌گذرد. در نخستین المپیاد ایران تنها یک مدال برنز برنده شد اما این مدال شروع خوبی برای شرکت ایران در المپیادهای مختلف علمی مانند فیزیک، شیمی، نجوم، زیست‌شناسی و… در سال‌های بعد شد.
…سابقه برگزاری المپیادهای علمی در دنیا بسیار طولانی است اما ایران از سال ۱۳۶۶توانست در این مسابقه بین‌المللی شرکت کند که از آن سال تاکنون دانش‌آموزان ایرانی ۶۸۱مدال طلا، نقره و برنز در رشته‌های مختلف کسب کرده‌اند که ۷۲مورد آن برای زیست شناسی بوده است.
مزایای برگزاری المپیادهای علمی چیست؟
اما این المپیادها چه مزیتی برای فضای علمی کشور دارد و چه کمکی به رشته‌های علوم پایه می‌کند؟ سامان حسینخانی، رئیس کمیته علمی المپیاد جهانی زیست شناسی در این‌باره به همشهری گفت: واقعیت این است که المپیادهای علمی فراتر از آزمون‌های برگزارشده در مدارس است و قابلیت‌های چندگانه در دانش‌آموزان را تست و بررسی می‌کند؛ قابلیت‌هایی که بخشی از آن خدادادی و بخش دیگر اکتسابی است. از سویی دانش‌آموزان طی فرایند شرکت در المپیاد مفاهیم علمی را عمیق‌تر و ریشه‌ای درک می‌کنند و این موضوع به رشته‌های علوم پایه ما در مقاطع بالاتر کمک بزرگی می‌کند. وی افزود: هدف دوم این المپیادها، شناسایی و شکوفایی استعدادها در رشته‌های مختلف است. دانش‌آموزان با محک‌زدن خود متوجه می‌شوند که آیا می‌توانند به‌صورت تخصصی رشته مورد علاقه‌شان را پیگیری و در ادامه راه به درجات علمی بالا دست پیدا کنند یا حتی توان آن را دارند که باعث ارتقای علم در حوزه خاصی شوند یا نه؟
سرانجام برگزیدگان و نفرات برتر
حسینخانی با بیان اینکه بسیاری از این برگزیدگان امروز جزو رهبران علمی دنیا هستند که در رشته‌های گوناگون فعالیت می‌کنند، ادامه داد: در المپیادها قرار نیست به نفرات برتر جوایز خاصی داده شود، بلکه ما فقط تلاش می‌کنیم مسیر بهتر را به این دانش‌آموزان نشان دهیم، با این حال در کشور ما هم مانند سایر کشورهای دنیا امتیازهای ویژه‌ای مانند پذیرش در دانشگاه‌ها بدون کنکور به نفرات اول داده می‌شود.
این استاد دانشگاه تربیت مدرس گفت: در تمام دنیا برگزیدگان المپیادها در یک رشته در دانشگاه هم در همان رشته ادامه تحصیل می‌دهند، اما متأسفانه به‌دلیل مسائل حاشیه‌ای که بر فرهنگ ما حاکم است، به‌طور مثال بسیاری از برگزیدگان المپیاد زیست شناسی در رشته پزشکی ادامه تحصیل می‌دهند. اما جای خوشحالی است که حتی در این صورت هم با نسلی از پزشکان علاقه‌مند به علم مواجهیم.
جزئیات المپیاد زیست‌شناسی
حسینخانی با تشریح عملکرد کمیته علمی المپیاد جهانی زیست‌شناسی تهران تصریح کرد: اعضای کمیته علمی المپیاد زیست شناسی ۲۰۱۸تهران را در ۴گروه سلولی مولکولی، زیست جانوری، زیست گیاهی و بومشناسی و تکامل، استادان دانشگاه‌ها و تعداد معدودی از دانش پژوهان و برگزیدگان المپیادهای دوره‌های قبل تشکیل می‌دهند. او افزود: طراحی سؤالات هر ساله به‌عهده کشور میزبان بوده و کمیته علمی بیست و نهمین دوره المپیاد جهانی زیست شناسی تهران هم بر همین اساس طراحی سؤالات را انجام داده است، فقط یک گروه پشتیبانی از ستاد جهانی المپیاد هرسال و یک هفته قبل از برگزاری المپیاد، در کشور میزبان حاضر می‌شود و سؤالات را بررسی می‌کند تا درصورت داشتن ایراد جدی، نسبت به برطرف شدن آن اقدام شود.
کمک المپیادهای علمی به دیپلماسی ایرانی
او برگزاری المپیادهای علمی جهانی را یک فرصت مناسب برای کمک به دیپلماسی کشور دانست و تأکید کرد: به‌طور مثال در المپیاد پیش رو از ۷۸کشور دنیا مثل آمریکا، استرالیا، چین، ژاپن، ایتالیا، انگلیس، آلمان و… مهمانانی داریم که از نخبگان برجسته کشور خودشان هستند. این افراد با حضور در ایران ضمن شرکت در المپیاد و دیدن توانایی علمی ایران، از کشورمان هم بازدید می‌کنند که این باعث نگاه واقعی و بدون واسطه آنها به ایران خواهد شد. رئیس کمیته علمی المپیاد جهانی زیست‌شناسی گفت: تک تک این دانش‌آموزان در فضای ضد‌ایرانی که متأسفانه برخی از رسانه‌های جهانی ایجاد کرده‌اند، می‌توانند سفیران ما در ۷۸کشور دنیا باشند.
ایران در المپیادهای جهانی (از سال ۱۳۶۶تاکنون)
۶۸۱ مدال در رشته‌های مختلف کسب کرده است
