علویان ترکیه
غالباً فراموش می شود که ۲۵ درصد جمعیت ترکیه شیعه مذهب اند و با در نظر گرفتن این که قبل از پیدایش جمهوری ترکیه طی قرون متمادی امپراتوری عثمانی مهم ترین حامی تسنن در جهان بوده این رقم کوچکی نیست. به ویژه با توجه به این نکته که این فرقه از شیعه که علوی خوانده می شود و آیین بسته ای است، می توان علوی به دنیا آمد اما نمی توان علوی شد. این مذهب نیز هم چون مذهب دروز چهار چوبی بسته دارد. علویان که در شمال شرقی آناتولی ساکن هستند مدتهای مدیدی با نام قزلباش شناخته می شوند که در واقع به ریشه صحرانشین ترکمن آنان بر می گردند.
نکته هایی از کتاب، ژئوپولیتیک شیعه – فرانسواتوال – مترجم کتایون باصر- ویستار ۱۳۸۴.
(بعضی ویژگی های علویان ترکیه)
– قائل بودن به الوهیت بعضی از شخصیت ها
– خرقه پوشی که به آن جنبه ای از اختفاء میدهد.
در واقع بهترین تعریف را «گزاویه پلانول» از علویان به دست می دهد: ۹۲
فرقه علوی آناتولی فرقه ای است سازمان نیافته از نوع اصحاب سر. یکی دیگر از تناقضات جامعه علوی دلبستگی آن به زبان ترکی است. این محرومیت اجتماعی باعث پیوستن وسیع توده ی علویان به کمالیزم (آتاتورک) گردید.
از نظر تاریخ ترکیه سنتی؛ آن ها ( علویان) شیعیانی هستند در یک دنیای سنی و کردهایی هستند در یک دنیای ترک و از طرف دیگر مورد سوء ظن کردهای سنی قرار دارند.
در ترکیه یک فرقه دیگر شیعه نیز به نام بکتاشیه وجود دارد.
بکتاشیه در واقع در نقش پیش قراولان توسعه طلبی ترک، و سپس هنگامی که امپراتوری ترک رو به افول می رفت به عنوان پسر دفاعی آن انجام وظیفه می کردند. بکتاشی ها که برداشت خاصی از مذهب شیعه داشته و سازماندهی آنان شکل خانقاهی داشت، برخلاف علویان آیین شان به روی همکیشان تازه گشوده بود.
در آلبانی و حتی پس از خروج ترک ها مریدان بکتاشیه در کنار مذاهب تسنن، ارتدکس و کاتولیک یکی از مذاهب چهارگانه کشور بود… امروز در آلبانی پس از کمونیسم، بکتاشیه حیات دوباره ای یافته . ۹۵
امروزه علویان از انزوای اجتماعی و جغرافیایی خود خارج شده اند. در کشوری که تسنن بر آن غالب و فراگیر است، این گروه اقلیت شیعه مذهب در حال تبدیل شدن به یک عامل مهم در صحنه سیاسی ترکیه است.