برخی محققان میگویند که مجموعه ژنهایی را کشف کردهاند که بر “آی کیو” تاثیر میگذارند و حتی مدعی شدهاند ۷۵ درصد آی کیو ژنتیکی است. این همان انتقادی است که به بهره هوشی وارد است. اگر تواناییهای ذهنی را به بهره هوشی محدود کنیم نتیجه این می شود که هوش ژنتیکی است و به محیط، آموزش، وضعیت اقتصادی و اجتماعی و غیره ربط کمی دارد. اینکه چنین نگاه محدودی را بتوان معتبر دانست سوالی است که هر کس خود میتواند به آن پاسخ دهد اما چنین تحقیقاتی مثل این است که کسی کارآیی ماشین خود را فقط با بوقش ارزیابی کند و به هیچ چیز دیگر کاری نداشته باشد حتی به اینکه آیا ماشین بنزین دارد یا چرخهایش باد دارد یا نه.
مثل بسیاری ویژگیهای دیگر به احتمال زیاد تواناییهای شناختی (نه آی کیو) نیز نتیجه تعامل متقابل ژن و محیط است.
آیا ضریب هوشی را میتوان با درس خواندن، ساز یاد گرفتن، زبان خارجی آموختن و دیگر فعالیتهایی که مغز را به چالش میکشد، بالا برد یا صرفا ثابت است؟
همانطور که با رفتن به کلاس یا تمرین میتوان نمره تست هوش کنکور را بهتر کرد احتمالا میتوان ضریب هوش (نه خود هوش) را بالا برد.
دانشمندان هوش را به دو نوع سیال و متبلور تقسیم میکنند. هوش سیال ایدههای نو و راه حلهای نو و روشهای نو تولید می کند و هوش متبلور به کار گرفتن اطلاعات و تجربیات از پیش دانسته است. شواهدی علمی وجود دارند که با تمرین میتوان مهارتهای شناختی مثل حافظه یا تمرکز را بهتر کرد و بخصوص هوش متبلور را میتوان بهتر کرد.
تصور بر این است که با افزایش سن، هوش متبلور معمولا تقویت اما هوش سیال معمولا تضعیف میشود.
#هوش
دکتر مهبد ابراهیمی/ بی بی سی فارسی
————————