نویسنده : زارعی،علیرضا
علیرضا رزاقی
-چگونه بپرسیم
بـهتر است برای پاسخ دادن،بـه دانـش‌آموزان فرصت کافی بدهید.
تحقیقات نشان می‌دهند که«سه ثانیه»بهترین زمانی است که می‌توان برای پاسخ به یک سؤال درنظر گرفت.اگر کودکی سریعا گفت:«نمی‌دانم»به او (به تصویر صفحه مـراجعه شود) فرصت بیش‌تری برای فکر کردن بدهید. به‌علاوه،می‌توانید بعد از منتظر شدن، به او سرنخ بدهید.برای مثال صداهای آغازین کلمهء موردنظر یا چند کلمه از پاسخ را به‌عنوان تشویق به او بگویید.
درضمن،قـبل از ایـن‌که سؤالات بعدی را بپرسید،برای پاسخ به سؤال طرح شده،کمی صبر کنید.اگر کودک پس از تکرار ساده و کلمه به کلمهء سؤال،باز هم نتوانست پاسخ دهد،جمله‌بندی سؤال را تغییر دهـید.۱
-دخـالت دادن روان‌شناسی رشد و یادگیری در آموزش
یافته‌های علم روان‌شناسی رشد و یادگیری،حاوی پیام‌ها و رهنمودهایی هستند که می‌توان آنها را در آموزش هر موضوع درسی مورد استفاده قرار داد؛زیرا روان‌شناسی رشد و یادگیری،رابطهء «هـدف‌های تـربیتی»و«سن مناسب کودک»را برای نیل به این هدف‌ها معین می‌کند،قابل حصول بودن هدف‌ها رت ئر نظر می‌گیرد،شرایطی را که برای یادگیری لازم است معنی می‌کند،زمان لازم را برای رسیدن به هدف یـا هـدف‌ها درنـظر می‌گیرد و توجه معلمان را به تـفاوت‌های فـردی دانـش‌آموزان و پیروی از این اصل که«هر کودکی می‌تواند یاد بگیرد»جلب می‌کند.۲
-فعال‌سازی دانش‌آموزان
در روشهای سنتی،رویهء معلم آن است که قـواعد و اصـول را حـاضر و آماده به دانش‌آموزان تحویل دهد و دانش‌آموزان هیچ‌گونه نـقش و فـعالیتی در کشف این اصول و قواعد ندارند.اما معلم می‌تواند با رویکرد فعال‌سازی، دانش‌آموزان را به فعالیت و مشاهده وادار تا دست به تـجربه بـزنند و بـه اکتشاف ترغیب شوند.
-پیوند دادن درس با زندگی
از ویژگی‌های آموزش‌هایی که بـا زندگی و محیط پیرامون پیوند ندارند، یکی ااین استک شوق‌انگیز نیستند و دانش‌آموزان دلیل و انگیزه‌ای برای آموختن مواد اینگونه آمـوزش‌ها احـساس و مـشاهده نمی‌کنند،اما اگز زمینه‌ای فراهم شود که دانش‌آموزان آثار و کاربرد آمـوخته‌های خـود را در زندگی و محیط اطراف خود مشاهده کنند،یادگیری برای آنها معنی‌دار می‌شود.
-ارتباط دادن موضوعات درسی به یـکدیگر
در روشـ‌های سـنتی،به‌طور معمول یک موضوع درسی به تنهایی و بی‌ارتباط با سایر موضوع‌ها آمـوزش داده مـی‌شود. ریـاضیات،علوم،ادبیات و سایر دروس،مرزو و جه مشترکی با یکدگیر ندارند.در این نوع آموزش‌ها هدف‌ها و مـهارت‌هایی را کـه مـی‌توانند به‌طور مشترک دنبال و تقویت شوند،مدنظر قرار نمی‌دهند.اما رویکرد ارتباط دادن موضوعات درسـی بـه یکدیگر،بین یک موضوع درسی مثل ریاضیات،با موضوعات دیگر مثل ادبیات و جـغرافیا پیـوند مـتقابل برقرار کند.
-استفاده از بازی‌ها و سرگرمی‌های آموزشی
نهضت آموزش و پرورش پیشرو در اروپا و آمریکا در نیمهء اول قرن بیستم پا گـرفت،نـقش بازی و سرگرمی‌های آموزشی را در آموزش به خوبی نشان داد. در این میان،کوشش‌های خانم ماریا مـونته سـوری در اسـتفاده از بازی در امور آموزشی و پرورشی شهرت جهانی دارد. معلمان می‌توانند به اقتضای موضوع درسی،پایه و دورهء تـحصیلی،از انـواع بازی‌ها و سرگرمی‌های آموزشی استفاده کنند.
-رویکرد جالب همکاری والدین
والدین همواره نـگران پیـشرفت تـحصیلی و رشد تربیتی فرزندان خود هستند و به‌طور بالقوه انگیزه و آمادگی کافی برای همکاری‌های مؤثر و مفید بـا مـعلمان و مـدرسه‌ها را دارند.بنابراین معلمان می‌توانند با برقراری ارتباط صمیمانه با والدین،همکاری آنـان را در ایـن زمینه جلب می‌کنند.
-ارزشیابی مستم از دانش‌آموزان
امتحان یا ارزشیابی یکی از عناصر مهم فرایند آموزش و پرورش اسـت کـه اطلاعات اساسی را برای تعیین سطح کارایی و بهبود شرایط آموزشی فراهم می‌سازد.بـرای ایـن‌که اطلاعات به دست آمده مفید واقع شـوند،وسـایل آمـوزشی، روش‌ها،هدف‌های آموزشی و ویژگی‌های دانش‌آموزان رابطهء مـستقیم داشـته‌باشند.
زیرنویس
(۱).مجلهء پیوند،انجمن اولیا و مربیان،شماره ۲۳۱، دی ۱۳۷۷.
(۲).صفوی،کلیات روش‌ها و فنون تدریس،نـشر مـعاصر،۱۳۷۷.
منابع
۳.صوفی،تعلیم و تربیت جـهانی در قـرن بیستم،نـشر قـطره،۱۳۷۲.
۴.فـصلنامهء تعلیم و تربیت،آموزش و پروش،شمارهء ۲۵.
۵.شـیوه‌های ارزشـیابی از آموخته‌های دانش‌آموزان از دورهء کاردانی تربیت‌معلم.
————————-
